19 lutego 2016 r. zakończyło się 11. trzydniowe posiedzenie Senatu. Izba przyjęła m.in. ustawę budżetową na rok 2016, dwa senackie projekty ustaw, a także trzy uchwały rocznicowe. Na posiedzeniu gościła delegacja niemieckiego Bundesratu z przewodniczącym Stanisławem Tillichem, która przebywała w Warszawie na zaproszenie marszałka Senatu.

Z 20. poprawkami senatorowie uchwalili ustawę budżetową na rok 2016, której projekt przygotował rząd. Tegoroczny budżet zakłada dochody w wysokości 313,788 mld zł, a wydatki na poziomie 368,528 mld zł. Deficyt budżetowy nie powinien przekroczyć 54,74 mld zł. Wzrost gospodarczy ma wynieść 3,8 proc. Średnioroczna inflacja ma być na poziomie 1,7 proc., a nominalny wzrost wynagrodzeń wyniesie 3,6 proc. Deficyt sektora finansów publicznych ma wynieść 2,8 proc. PKB. Planowany jest wzrost zatrudnienia o 0,8 proc. Dochody podatkowe w 2016 r. mają osiągnąć 276,12 mld zł, przewidziano też dochody z tytułu wpłaty z zysku NBP w wysokości 3,2 mld zł. Dywidendy i wpłaty z zysku zaplanowano w wysokości 4,799 mld zł, a wpływy z ceł w wysokości 3,34 mld zł. Po stronie dochodów uwzględniono także wprowadzenie podatku od niektórych instytucji finansowych i podatku od sklepów wielkopowierzchniowych oraz wpływy z aukcji na rezerwacje częstotliwości z zakresu 800 i 2600 MHz, w wysokości 9, 233 mld zł. Wśród poprawek senackich jest propozycja zwiększenia o 8 mln zł dotacji na Fundusz Kościelny (na remonty zabytkowych obiektów sakralnych) - kosztem środków przeznaczonych przez Krajowe Biuro Wyborcze na finansowanie wyborów i referendów. Kolejna poprawka zakłada zwiększenie o ponad 5,4 mln zł wydatków pionu archeologicznego Instytutu Pamięci Narodowej kosztem mniejszych wydatków majątkowych Krajowej Rady Sądownictwa. Senatorowie zaproponowali zmniejszenie o ponad 1,7 mln zł wydatków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, które to środki zostałyby przeznaczone na kulturę fizyczną i turystykę. Inna poprawka zwiększa o 2 mln zł subwencje i dotacje na dokształcanie nauczycieli dla Polonii kosztem budżetu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Następna poprawka zwiększa o prawie 5,4 mln zł wydatki Państwowej Inspekcji Pracy, a środki te miałyby pochodzić ze zmniejszenia ogólnej rezerwy budżetowej Rady Ministrów.

Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, który przygotowała grupa senatorów. Projektowana nowelizacja zawiera zapis, że Senat sprawuje opiekę nad Polonią i Polakami za granicą i że opieka ta będzie realizowana przez współpracę z organizacjami pozarządowymi, polegającą na zlecaniu realizacji zadań publicznych finansowanych z części budżetu państwa dotyczącej Kancelarii Senatu. Celem senackiej inicjatywy ustawodawczej jest wprowadzenie wyraźnych normatywnych podstaw podejmowania przez Senat aktywności polonijnej – przy założeniu jak najmniejszej ingerencji w system prawa. Za najbardziej właściwy akt prawny uznano właśnie ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która w dotychczasowym brzmieniu dotyczy co do zasady współpracy z organizacjami pozarządowymi organów administracji publicznej (a więc przede wszystkim organów administracji rządowej oraz organów jednostek samorządu terytorialnego). Zadania w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą mieszczą się w sferze zadań publicznych, o której mowa w tej ustawie.

Izba podjęła uchwałę w sprawie skierowania do Sejmu projektu ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, wniesionego przez grupę senatorów. Zgodnie z projektem, nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego, nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować. "Za propagujące komunizm uważa się także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944–1989" – czytamy w projekcie. "Ustawodawca nie może pozwolić na propagowanie symboliki komunistycznej gdyż byłoby to demoralizujące dla społeczeństwa"- napisano w uzasadnieniu projektu. Decyzję o stwierdzeniu nieważności uchwały nadającej niezgodną z ustawa nazwę budowli, obiektowi lub urządzeniu użyteczności publicznej będzie podejmować wojewoda po obowiązkowym zasięgnięciu opinii Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Będzie też miał prawo zasięgnięcia opinii Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Postępowanie przed sądami i organami administracji publicznej w sprawach dotyczących uwzględnienia w księgach wieczystych, rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmiany nazwy dokonanej na podstawie ustawy ma być wolne od opłat.

Izba jednogłośnie przyjęła uchwałę z okazji 35-lecia Niezależnego Zrzeszenia Studentów, której projekt został wniesiony przez grupę senatorów. Przypominają oni, że Niezależne Zrzeszenie Studentów, pierwsza oficjalna organizacja studencka niezależna od władz komunistycznych, została powołana we wrześniu 1980 r. na fali rewolucji solidarnościowej. Przypominają też, że NZS było ważnym partnerem politycznym wspierającym działania „Solidarności" w walce z reżimem komunistycznym, a także że odegrało ogromną rolę w reformowaniu szkolnictwa wyższego w Polsce. „Senat Rzeczypospolitej Polskiej w trzydziestą piątą rocznicę rejestracji Niezależnego Zrzeszenia Studentów wyraża najwyższe uznanie dla działalności studentów, którzy domagali się przestrzegania praw człowieka i obywatela, podstawowych swobód politycznych, demokratyzacji państwa, poszanowania polskich tradycji niepodległościowych i patriotycznych, a także autonomii wyższych uczelni" – czytamy w uchwale. Senat wyraził podziękowanie dla kolejnych pokoleń młodych ludzi aktywnie działających w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów na rzecz Polski.

Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2016 Rokiem Solidarności Polsko-Węgierskiej. Została ona wniesiona przez grupę senatorów dla uczczenia 60. rocznicy antykomunistycznego buntu w Poznaniu w czerwcu 1956 r. oraz 60. rocznicy powstania na Węgrzech w październiku i listopadzie tego roku. W uchwale Sejm i Senat oraz Zgromadzenie Narodowe Węgier, przekonane o szczególnym znaczeniu tej rocznicy dla wspólnej historii, ustanawiają rok 2016 Rokiem Solidarności Polsko-Węgierskiej. „Bohaterski zryw Polaków i Węgrów był przejawem naszego odwiecznego pragnienia wolności i protestu przeciwko zniewoleniu całego regionu wskutek narzuconego po II wojnie światowej podziału Europy. Wzajemna solidarność i pomoc naszych Narodów w 1956 roku stanowią szczególną wartość, którą należy wspólnie upamiętnić" – czytamy w uchwale. Marszałek Senatu Stanisław Karczewski wręczył uchwałę obecnemu na posiedzeniu ambasadorowi Węgier w Polsce Ivánowi Gyurcsikowi.

Senat przyjął też uchwałę w 170. rocznicę Powstania Chochołowskiego, przygotowaną przez grupę senatorów. W uchwale Izba oddaje uczestnikom powstania - góralom z Chochołowa, Cichego, Dzianisza i Witowa, którzy, zainspirowani przez księdza Leopolda Kmietowicza oraz nauczyciela i organistę Jana Kantego Andrusikiewicza, w nocy z 21 na 22 lutego 1846 r. rozpoczęli powstanie przeciwko Austriakom. „Powstanie, choć krótkie, było pierwszym tak wyraźnym wystąpieniem górali przeciwko zaborcy. Do dziś na Podhalu żywa jest pamięć o dzielnych powstańcach – patriotach oraz represjach, jakie spotkały ich za dokonanie zrywu niepodległościowego" – napisali w uchwale senatorowie.

Senatorowie uchwalili z 9. redakcyjno-korygującymi poprawkami ustawę o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Był to projekt rządowy. Dotychczasowe przepisy o ponownym wykorzystywaniu informacji publicznej znajdują się w ustawie z 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Przeniesienie ich do nowej ustawy sprawi, że będzie można łatwiej rozróżnić tryb „dostępu do informacji" od „ponownego wykorzystywania". Celem ustawy, wdrażającej dyrektywę unijną, jest przejrzystsze i łatwiejsze ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego, co ma służyć zwiększaniu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki, a tym samym tworzeniu nowych produktów i usług przez przedsiębiorców. Na mocy ustawy wszystkie dokumenty (w formie papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej) udostępniane przez organy sektora publicznego mogą być ponownie wykorzystywane do dowolnych celów komercyjnych lub niekomercyjnych, chyba że są zabezpieczone prawami własności intelektualnej osób trzecich. Ograniczeniem jest też ochrona informacji niejawnych i innych tajemnic ustawowo chronionych, a także prywatność osoby fizycznej i tajemnica przedsiębiorcy. Ustawa poszerza katalog takich dokumentów o zasoby bibliotek (w tym naukowych), muzeów i archiwów państwowych, a także o dane meteorologiczne i hydrologiczne. Określa ona podmioty zobowiązane do udostępniania lub przekazania informacji sektora publicznego do jej ponownego wykorzystywania – są to m.in. jednostki sektora finansów publicznych i inne państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Informacje sektora publicznego będą udostępniane do ponownego wykorzystywania bezwarunkowo i bezpłatnie. Opłatę będzie można nałożyć, jeśli przygotowanie lub przekazanie informacji – w sposób wskazany przez wnioskodawcę – wymaga poniesienia dodatkowych kosztów. Opłata nie będzie mogła być wyższa niż wydatki poniesione na przygotowanie informacji. Jedynie muzea państwowe i samorządowe będą mogły nakładać opłaty wyższe od kosztów bezpośrednich.

Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Był to poselski projekt. Nowelizacja znosi ograniczenia czasowe w pełnieniu przez żołnierzy zawodowych kontraktowej służby wojskowej, która dotychczas mogła trwać maksymalnie 12 lat. Ustawa jest podyktowana aktualnymi potrzebami służby wojskowej. Jej celem jest utrzymanie w zawodowej służbie wojskowej wykwalifikowanych, doświadczonych żołnierzy, głównie szeregowych zawodowych. Żołnierze rezerwy, którzy zostali zwolnieni przed upływem 12 lat, będą mogli ponownie ubiegać się o powołanie do zawodowej służby wojskowej. Nowelizacja umożliwi żołnierzom kontraktowym nabywanie uprawnień do emerytury wojskowej oraz odprawy mieszkaniowej, przysługujących żołnierzom zawodowym po 15 latach służby wojskowej. Ustawa daje ministrowi obrony narodowej prawo do wyznaczenia, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, żołnierza zawodowego na stanowisko służbowe wyższe o dwa i więcej stopni wojskowych, bez mianowania na wyższy stopień wojskowy.

Foto: Katarzyna Czerwińska