12 maja 2016 r. zakończyło się 17. dwudniowe posiedzenie Senatu.

Izba z 1. redakcyjną i doprecyzowującą poprawką przyjęła ustawę o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Był to rządowy projekt. Nowelizacja przedłuża dotychczasowy termin przewidziany na przekazanie informacji, czy wjazd cudzoziemca na terytorium Polski i jego pobyt mogą stanowić zagrożenie dla obronności, bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego – z 7 dni od dnia otrzymania wniosku do 45 dni, z możliwością dalszego przedłużenia maksymalnie o 14 dni. Tak jak dotychczas informacje o zagrożeniu przekazywane mają być Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców, na jego wniosek, przez Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także w razie potrzeby przez inne organy. Celem nowych przepisów jest zwiększenie bezpieczeństwa państwa w związku z relokacją lub przesiedleniami cudzoziemców na terytorium Polski. Mają one dostosować polskie regulacje do unormowań wynikających z decyzji Rady Unii Europejskiej z 14 września i 22 września ubr. Na ich podstawie Polska zobowiązała się do przyjęcia uchodźców relokowanych z Grecji i Włoch. W nowelizacji rezygnuje się z obowiązującego dotychczas domniemania, iż nieprzekazanie informacji w terminie oznacza brak zagrożenia. W przypadku poinformowania przez którąkolwiek z odpowiednich instytucji, że wjazd cudzoziemca do Polski i jego pobyt na jej terenie stwarza zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, przesiedlenie nie zostanie przeprowadzone, a w przypadku relokacji państwo, z którego ma ona nastąpić, zostanie powiadomione, że cudzoziemiec nie został do niej zakwalifikowany. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie będzie składał wniosku o przekazanie informacji o możliwym zagrożeniu w stosunku do cudzoziemca, który nie ukończył 13. lat.

Senatorowie uchwalili bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja przewiduje obniżenie wartości transakcji, która uprawnia przedsiębiorców do dokonywania płatności bez użycia rachunku płatniczego z 15 tys. euro do 15 tys. zł. Transakcje w walutach obcych będą przeliczane na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Ponadto ustawa wprowadza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów tylko tej części dokonanych płatności, które zrealizowane zostały za pośrednictwem rachunku płatniczego. Takie rozwiązania podatkowe mają ograniczyć zjawisko dokonywania płatności z naruszeniem ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a więc z pominięciem rachunku bankowego. Wprowadzone zostają sankcje za nieprzestrzeganie obowiązku realizacji płatności bezgotówkowych powyżej dozwolonego limitu. Zgodnie z nowelizacją, przedsiębiorca, który zapłaci gotówką za transakcję powyżej 15 tys. zł, nie będzie mógł zaliczyć jej do kosztów uzyskania przychodów, albo będzie musiał zwiększyć przychody w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania. Nowe przepisy będą korzystne dla przedsiębiorców, którzy prawidłowo ewidencjonują swoje dochody, czyli nie prowadzą działalności w tzw. szarej strefie. Zmiany powinny ułatwić kontrolę skarbową przepływów finansowych, a tym samym usprawnić proces opodatkowania dochodów oraz właściwego rejestrowania obrotu dla potrzeb VAT. Ustawa ma obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi, nowy limit wartości transakcji dotyczyć ma transakcji zawartych po dniu wejścia w życie ustawy. Nowe zasady dotyczące kosztów uzyskania przychodu objąć mają płatności dokonywane od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2016 r., z tym że w przypadku płatności wynikających z transakcji zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy - tylko w przypadku transakcji nie przekraczających limitu z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nowe zasady związane z korektą nie znajdą zastosowania do płatności dotyczących kosztów już zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu przed dniem wejścia w życie ustawy.

Senat wprowadził 14 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o publicznej służbie krwi oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt rządowy. Nowelizacja ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa dotyczącego pobierania, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu krwi i jej składników do wymagań dyrektyw unijnych. W grudniu 2015 r. Komisja Europejska pozwała Polskę za niewdrożenie niektórych unijnych przepisów dotyczących norm jakości i bezpieczeństwa krwi, których termin wdrożenia do prawa krajowego upłynął w 2005 i w 2006 r. Priorytetem ustawy jest zagwarantowanie bezpieczeństwa wszystkim biorcom i dawcom krwi od momentu pobrania krwi do czasu jej przetoczenia. Ustawa zobowiązuje wszystkie centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa do prowadzenia systemu jakości. Ma on gwarantować, że cały proces pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania i transportu jest pod ścisłą kontrolą i odpowiada wszystkim wymaganym normom oraz standardom, a każdy jego etap jest opisany w określonej procedurze i będzie możliwy do zweryfikowania. Nowelizacja wprowadza też podstawy prawne, które umożliwią funkcjonowanie systemu teleinformatycznego e-krew, który ma zostać opracowany w latach 2017-2019. Będzie on prowadzony przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi i będzie zawierać informacje o dawcach krwi, w tym o dawcach rzadkich grup, oraz o niepożądanych zdarzeniach i reakcjach. System ma być pomocny w ocenie optymalnego zużycia krwi. Będzie służył także sprawozdawczości. Państwa unijne zobowiązane są bowiem do składania rocznego sprawozdania o poważnych niepożądanych zdarzeniach i reakcjach związanych z pobieraniem, badaniem, preparatyką, przechowywaniem, a także przetaczaniem krwi i jej składników. Zgodnie z nowelizacją, dawcą krwi będą mogły zostać osoby pełnoletnie. Krew będą też mogły oddać osoby powyżej 17. roku życia, ale jedynie wówczas, jeśli przemawiają za tym względy fizjologiczne lub lecznicze (np. występowanie antygenów rzadkich grup krwi). Nowela wskazuje też zakres danych, jakie powinna zawierać legitymacja honorowego dawcy krwi, a także zawiera zapisy ułatwiające oddawanie krwi przez osoby niepełnosprawne z trudnościami w porozumiewaniu się. Ustawa reguluje także zasady przywozu krwi i jej składników spoza krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Większość przepisów ustawy wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Jedna z senackich poprawek wskazuje, że przekazanie danych przez jednostkę organizacyjną publicznej służby krwi do Polskiego Czerwonego Krzyża wymaga zgody dawcy krwi wyrażonej w formie pisemnej. Pozostałe mają głównie charakter legislacyjny, redakcyjny i doprecyzowujący.

Bez poprawek przyjęta została ustawa o ratyfikacji Porozumienia o zabezpieczeniu społecznym między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Quebecu, podpisanego w Quebecu dnia 3 czerwca 2015 r., której projekt opracował rząd. Ustawa umożliwia uwzględnianie okresów ubezpieczenia objętych Planem Emerytalno-Rentowym Quebecu w celu ustalania prawa i wysokości polskich świadczeń emerytalno-rentowych (i odwrotnie) oraz zapewnienia ochrony przed utratą praw przysługujących z zabezpieczenia społecznego, nabytych w części lub całości na terytorium drugiej strony. W 2008 r. została podpisana dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym między Polską a Kanadą. Kanadyjska prowincja Quebec posiada jednak własny system zabezpieczenia społecznego. Osoby zamieszkałe i zatrudnione w tej prowincji nie są objęte Planem Emerytalno-Rentowym Kanady, lecz Planem Emerytalno-Rentowym Quebecu. Zawarcie porozumienia między Polską a władzami prowincji Quebec umożliwi Polakom tam zamieszkującym korzystanie z prawa do zabezpieczenia społecznego.

Senatorowie uchwalili bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, wywodzącą się z projektu rządowego. Nowelizacja wprowadza do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników. Określa ona środki, które powinny być stosowane przez państwa członkowskie, aby ułatwić pracownikom migrującym w ramach rynku wewnętrznego (obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego) oraz członkom ich rodzin korzystanie z uprawnień wynikających z zasady swobodnego przepływu pracowników. Wdrożenie dyrektywy ma przyczynić się do zwiększenia wśród pracowników unijnych znajomości przysługujących im uprawnień w innych krajach członkowskich, a w razie potrzeby ułatwić ich dochodzenie. Konieczne jest wyznaczenie jednej lub więcej instytucji do realizacji zadań związanych z promocją praw osób korzystających ze swobodnego przepływu pracowników, zapewnienia informacji, udzielania niezależnego poradnictwa prawnego, prowadzenia lub zlecania niezależnych badań, publikacji niezależnych raportów i rekomendacji. Większość z tych zadań realizować będzie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przy czym poradnictwem z zakresu prawa pracy zajmować się będzie Państwowa Inspekcja Pracy. Resort pracy będzie wspierać równe traktowanie pracowników unijnych w naszym kraju np. przez zlecanie niezależnych sondaży i analiz oraz publikowanie niezależnych sprawozdań i zaleceń na temat nieuzasadnionych ograniczeń i przeszkód w zakresie prawa do swobodnego przepływu pracowników i ich dyskryminacji, inicjowanie i monitorowanie działań mających na celu przeciwdziałanie takim praktykom czy publikowanie informacji o przepisach dotyczących swobodnego przepływu pracowników i ich stosowaniu w Polsce.

Izba nie wprowadziła poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz niektórych innych ustaw, powstałej na bazie projektów - senackiego i poselskiego. Nowelizacja zmienia organizację Instytutu - znosi Radę IPN i wprowadza w jej miejsce inny organ opiniodawczo-doradczy – Kolegium Instytutu. Ma się ono składać z 9 członków, w tym 2 powoływanych przez prezydenta, 5 przez Sejm, a 2 przez Senat. W konsekwencji zmieniony został sposób powoływania prezesa Instytutu – będzie to jak dotąd czynił Sejm za zgodą Senatu, ale na wniosek Kolegium Instytutu, które będzie zgłaszało kandydatów spoza swojego grona. Kandydat ma być wyłaniany w drodze publicznego konkursu ogłaszanego przez przewodniczącego Kolegium IPN. Ponadto ustawa poszerza zakres badań naukowych IPN o okres historii Polski porozbiorowej, w tym historii polskiej emigracji. Zmienia się również zakres prac poszukiwawczych miejsc spoczynku osób, które utraciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym, represji lub czystek. Zgodnie z ustawą, możliwe będzie badanie takich zdarzeń z okresu od 8 listopada 1917 r. do 31 lipca 1990 r., co pozwoli na objęcie pracami poszukiwawczymi ofiar zbrodni sowieckich sprzed 1939 r, w tym zagłady polskich ziemian na dalekich Kresach oraz polskich ofiar głodu na Ukrainie. Ustawa zakłada także, że prezes Instytutu przejmie zadania likwidowanej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. IPN ma ponadto popularyzować w kraju i za granicą wyniki badań, a także prowadzić działalność wystawienniczą i wydawniczą. Wykonywanie funkcji edukacyjnych ma następować. poprzez upowszechnianie w kraju i za granicą stanowisk i opinii o najważniejszych wydarzeniach historycznych, promowanie wiedzy o udziale Polaków na frontach walk oraz przeciwdziałanie rozpowszechnianiu informacji i publikacji o nieprawdziwych treściach historycznych, krzywdzących lub zniesławiających Polskę i Polaków. W terminie 12 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji szefowie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, minister -koordynator służb specjalnych, minister obrony narodowej i komendant główny Straży Granicznej (w odniesieniu do dokumentów wytworzonych przez b. Wojska Ochrony Pogranicza) w porozumieniu z prezesem IPN dokonają przeglądu dokumentów znajdujących się w zbiorze zastrzeżonym w archiwum Instytutu. Po analizie zdecydują, które dokumenty otrzymają klauzulę tajności na zasadach ustawy o ochronie informacji niejawnych, a które staną się dokumentami jawnymi. Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Przepisy związane ze zniesieniem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz przejęciem jej zadań przez IPN oraz ministra kultury i ochrony dziedzictwa narodowego mają wejść w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.

Izba podjęła uchwałę w sprawie 35. rocznicy rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność", wniesioną przez senatora Jerzego Chróścikowskiego. W uchwale przypomina się, że 35 lat temu, 12 maja 1981 r., po wieloletniej walce rolników całego kraju o należne im prawo do obrony swoich interesów została zarejestrowana pierwsza w historii Polski chłopska organizacja związkowa – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność". Rejestracja zwieńczyła długoletni opór chłopski, obejmujący strajki, Porozumienia Ustrzyckie ze stycznia i wydarzenia bydgoskie z marca 1981 r., wpisując się w ciąg osiągnięć wielkiego ruchu solidarnościowego początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. „Urzeczywistnianie przez rolników idei związkowości miało silne poparcie znakomitej części polskiego społeczeństwa. Ponadto starania chłopów o posiadanie własnej organizacji związkowej niezłomnie wspierał Kościół Katolicki, a osobiste zaangażowanie w sprawę oraz bezwarunkowe poparcie dla niej Prymasa Polski, ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, przyczyniło się do jej sukcesu. Dzięki rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność" możliwe stało się pokonanie przez polską wieś kolejnego etapu w walce o przywrócenie jej równoprawnego miejsca w polskim społeczeństwie, a także umocnienie świadomości podmiotowości tej grupy zawodowej. Historyczne zasługi NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność" dla wolnej Polski, represyjny charakter jego delegalizacji po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego oraz działanie w podziemiu do kwietnia 1989 r. nadają temu związkowi wymiar symbolu – symbolu kształtującej się tożsamości i świadomości rolników" – czytamy w uchwale. Senat, doceniając znaczenie istnienia w Polsce niezależnych rolniczych związków zawodowych, wyraża swoje głębokie uznanie i podziękowanie założycielom, członkom i władzom NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność", wszystkim tym, którzy przyczynili się do jego powstania i zarejestrowania, a także tym, którzy wspierali związek i jego członków.

Źródło/Foto: Senat RP