16 czerwca 2016 r. wieczorem zakończyło się 20. posiedzenie Senatu. Senatorowie wysłuchali informacji o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r., którą przedstawił prezes Łukasz Kamiński.
Izba podjęła dwie uchwały rocznicowe. Pierwsza to uchwała w 75. rocznicę śmierci Ignacego Jana Paderewskiego, wniesiona przez grupę senatorów. Jej autorzy przypominają, że ten wybitny polski pianista i światowej sławy kompozytor, mąż stanu, współtwórca polskiej niepodległości i premier, zmarł w Nowym Jorku 29 czerwca 1941 r. Urodzony w małej wiosce Kuryłówka na Podolu w 1860 r., od dziecka przejawiał niezwykły talent muzyczny. Jako wirtuoz i kompozytor bardzo szybko zyskał sławę i uznanie na całym świecie. Wychowany w patriotycznej rodzinie, koncertując w najsłynniejszych salach w obecności koronowanych głów i komponując znakomite dzieła muzyczne, nigdy nie zapomniał o polskich aspiracjach niepodległościowych. Całe życie promował interes Polski na świecie, stając się jej nieformalnym ambasadorem. Był jedną z największych osobowości świata kultury i polityki pierwszej połowy ubiegłego wieku nie tylko w Polsce, ale i na świecie. W uchwale czytamy m.in.: „Przełomowy w działalności politycznej Paderewskiego był rok 1915, kiedy kompozytor wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie szybko stał się ideowym przywódcą Polonii amerykańskiej i najgorętszym orędownikiem sprawy polskiej za oceanem. To dzięki Ignacemu Janowi Paderewskiemu prezydent USA Thomas Woodrow Wilson dowiedział się o sytuacji Polski pod zaborami i dramacie zniewolonych Polaków. Aktywność kompozytora i szacunek, jaki wzbudzał, przekonały prezydenta Wilsona o konieczności powstania niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza. Prawo Polski do niepodległości stało się jednym z 14 punktów programu pokojowego prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona. Program ten stał się podstawą Traktatu Wersalskiego kończącego I wojnę światową. Po powrocie do Polski Ignacy Jan Paderewski witany był jako bohater i symbol odrodzenia Ojczyzny. Jego przyjazd do Poznania stał się pretekstem do wybuchu powstania wielkopolskiego. W wolnej Ojczyźnie Paderewski został premierem rządu i w imieniu Polski, wraz z Romanem Dmowskim, złożył podpis pod Traktatem Wersalskim". W 75. rocznicę śmierci wielkiego Polaka, artysty i polityka Senat oddaje cześć jego pamięci.
Druga to uchwała w sprawie uczczenia 60 rocznicy Poznańskiego Czerwca 1956, przygotowana przez grupę senatorów. Senatorowie powrócili pamięcią do dnia 28 czerwca 1956 r., kiedy to robotnicy fabryki Cegielskiego, noszącej wówczas imię Józefa Stalina, przerwali pracę i wyszli na ulice. Skandowali hasła: „Chcemy żyć jak ludzie", „Chcemy wolnej Polski", „Żądamy religii w szkołach". Przed gmachem Komitetu Wojewódzkiego PZPR zgromadziło się wtedy 100 tys. ludzi. Tłum wdarł się do budynku, a następnie ruszył na więzienie i pod siedzibę Urzędu Bezpieczeństwa. Na oczach świadków z całego świata, uczestników międzynarodowych targów poznańskich, milicja otworzyła ogień do demonstrantów. Jako jeden z pierwszych zginął 13-letni Romek Strzałkowski, który stał się symbolem bohaterskiej walki przeciwko komunistycznej dyktaturze, zniewoleniu narodu i gwałceniu podstawowych praw jednostki. W rezultacie poznańskich wydarzeń zginęło kilkadziesiąt osób, około tysiąca zostało rannych, a setki represjonowano. „Z poznańskim zrywem na zawsze już zwiąże się widok czołgów na ulicach miasta i groźba Cyrankiewicza, że kto na władzę ludową podnosi rękę, temu władza rękę tę odrąbie. (...) Poznański dramat 1956 r. otwiera długą listę zmagań robotników polskich z komunistycznym zniewoleniem. Dlatego na pomniku w sercu miasta przedstawiającym dwa stalowe krzyże, symbole śmierci i zmartwychwstania, związane powrozem, obok 1956 r. widnieją daty: 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981 r. Krzyże uzupełnia monument z głową orła"- czytamy m.in. w uchwale. Senat składa hołd bohaterskim uczestnikom poznańskiego czerwca.
Senat przyjął z 3. doprecyzowującymi poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie. Był to projekt poselski. Zgodnie z nowelizacją, szkody wyrządzane w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny będą 
pokrywane przez Skarb Państwa. Wniosek o dokonanie oględzin i oszacowanie szkód wyrządzonych przez zwierzęta oraz ustalenie wysokości odszkodowania z tego tytułu będzie składany do wojewody właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody. Oględzin i szacowania szkód ma dokonywać jego przedstawiciel nie później niż w terminie siedmiu dni od otrzymania wniosku. W czynnościach będą mogły wziąć udział strony postępowania, czyli właściciele lub posiadacze gruntów rolnych oraz dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich, a na wniosek którejkolwiek ze stron także przedstawiciele izby rolniczej. Wysokość odszkodowania będzie ustalana w drodze decyzji administracyjnej przez wojewodę, a nie jak do tej pory przez dzierżawców lub zarządców obwodów łowieckich, po wzięciu pod uwagę ustaleń zawartych w protokole sporządzonym po zakończeniu oględzin i oszacowaniu szkód oraz opinii rzeczoznawcy – jeżeli została sporządzona. Strony niezadowolone z decyzji będą mogły w terminie miesiąca od jej doręczenia odwołać się do sądu. Odszkodowania mają być wypłacane w terminie 30 dni od momentu, w którym decyzja w sprawie ich wysokości stała się ostateczna. W celu zapewnienia finansowania szkód łowieckich ustawa przewiduje utworzenie Funduszu Odszkodowawczego, którego dysponentem będzie minister środowiska. Środki będą pochodzić ze składek wnoszonych przez zarządców lub dzierżawców obwodów łowieckich, darowizn i zapisów oraz dotacji z budżetu państwa. Składki ustalane mają być w oparciu o liczbę zwierząt łownych ujętych w rocznym planie łowieckim, a nie proporcjonalnie do powierzchni obwodów łowieckich. To rozwiązanie ma lepiej uwzględniać zróżnicowanie zasobności kół łowieckich, a co za tym idzie możliwości wypłaty przez nie odszkodowań. Z kolei dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich mają odpowiadać za szkody wyrządzone podczas polowania. Także ich przedstawiciele mają być odpowiedzialni za dokonywanie oględzin i ustalanie wysokości odszkodowań. Na żądanie strony w czynnościach tych będzie mógł uczestniczyć przedstawiciel izby rolniczej. Stawki mają wynosić 600 zł za łosia, 350 zł za jelenia, 135 zł za daniela, 105 zł za sarnę i 85 zł za dzika. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem niektórych przepisów dotyczących uzyskiwania wpisu na listę rzeczoznawców uprawnionych do szacowania szkód łowieckich, które mają wejść w życie w terminie 14 dni od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw.
Izba uchwaliła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Był to senacki projekt. Ustawa dostosowuje stan prawny do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał zakwestionował zasadę wprowadzoną od września 2005 r., a mianowicie że na jedną rodzinę przypada jedno świadczenie pielęgnacyjne. W opinii TK, „(...) ograniczając możliwość kumulowania świadczeń pielęgnacyjnych w rodzinie, ustawodawca niewłaściwie zinterpretował konstytucyjny obowiązek konieczności wsparcia osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Przyjęcie zasady, że do rodziny, w której wychowuje się więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne, może trafić tylko jedno świadczenie pielęgnacyjne, narusza również zasadę sprawiedliwości społecznej, pojmowaną nie w aspekcie socjalno-ekonomicznym, lecz odnoszoną do społecznego poczucia sprawiedliwości, które w demokratycznym państwie nie powinno być przez ustawodawcę ignorowane (...)". Innymi słowy, Trybunał zakwestionował przepisy, które stanowią przeszkodę dla przyznania świadczeń opiekuńczych, w sytuacji gdy jeden z członków danej rodziny pobiera już świadczenie rodzinne w związku z opieką nad inną osobą. Nowelizacja zakłada uchylenie dwóch punktów w ustawie o świadczeniach rodzinnych oraz dodanie ustępu do artykułu ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, które zmieniają zakwestionowany stan prawny. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.
Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy o działaniach antyterrorystycznych, której projekt przygotował rząd. Senacka dyskusja na jej temat trwała ponad sześć godzin – do godzin nocnych w środę. Głównym celem ustawy jest podniesienie efektywności działania polskiego systemu antyterrorystycznego, a przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa obywateli, w odpowiedzi na wzrost zagrożenia terrorystycznego na świecie. Cel ten ma zostać osiągnięty przez lepszą koordynację i współpracę służb. Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego będzie odpowiedzialny za zapobieganie zdarzeniom o charakterze terrorystycznym, a minister spraw wewnętrznych i administracji - za przygotowanie do przejmowania kontroli nad takimi zdarzeniami oraz reagowanie w przypadku ich wystąpienia. Szef ABW będzie głównym koordynatorem polityki antyterrorystycznej - będzie koordynował czynności analityczno-informacyjne służb specjalnych oraz wymianę informacji przekazywanych przez: Policję, Straż Graniczną, Biuro Ochrony Rządu, Państwową Straż Pożarną, Służbę Celną, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, Żandarmerię Wojskową i Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Szef ABW będzie prowadził wykaz osób, które mogą mieć związek ze zdarzeniami o charakterze terrorystycznym. Ma on także oceniać bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych oraz prowadzić centralny rejestr ataków hakerskich. Aby skutecznie uniemożliwić finansowanie terroryzmu, szef ABW uzyska dostęp do informacji i danych objętych tajemnicą bankową. Będzie otrzymywał je od: banków, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy inwestycyjnych, biur maklerskich i SKOK-ów. Karty telefoniczne pre-paid będą rejestrowane. Ich dotychczasowi posiadacze będą musieli przekazać operatorowi swoje dane do 1 lutego 2017 r., inaczej ich karty zostaną wyłączone. Nowi nabywcy tych kart będą zobowiązani do podawania swoich danych od 1 lipca 2016 r. Przewidziano odpowiedzialność karną za udział w szkoleniach terrorystycznych, a także kary za wyjazdy za granicę w celu uczestniczenia w działalności terrorystycznej. Szef ABW będzie mógł zarządzić wobec cudzoziemca podejrzanego o działalność terrorystyczną – na okres nie dłuższy niż trzy miesiące – niejawne prowadzenie czynności polegających np. na rejestrowaniu jego rozmów telefonicznych, dostępie do jego przesyłek oraz korespondencji, w tym elektronicznej. W przypadkach wskazanych w ustawie ABW, Policja i Straż Graniczna będzie miała prawo pobierania obrazu linii papilarnych, materiału biologicznego w celu oznaczenia DNA, a także utrwalania wizerunku twarzy cudzoziemca. Będzie to możliwe np. w przypadku podejrzenia nielegalnego przekroczenia granicy Polski lub nielegalnego pobytu w naszym kraju oraz podejrzenia związku ze zdarzeniami o charakterze terrorystycznym bądź uczestnictwa w szkoleniu terrorystycznym. Ustawa antyterrorystyczna wprowadza także powszechnie obowiązujący i dostosowany do wymogów NATO czterostopniowy system stopni alarmowych na wypadek zagrożeń terrorystycznych oraz stopni alarmowych w cyberprzestrzeni. Jeśli zostanie wprowadzony jeden z dwóch najwyższych stopni zagrożenia terrorystycznego (III lub IV), to będzie można wprowadzić zakaz odbywania zgromadzeń publicznych lub imprez masowych na obszarze lub w obiekcie objętym stopniem alarmowym. W przypadku wprowadzenia III lub IV stopnia alarmowego – jeżeli użycie policji okaże się niewystarczające – będzie można szybciej niż obecnie uzyskać wsparcie wojska. Decyzję o jego użyciu będzie wydawał minister obrony narodowej na wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji. Określono również szczególne zasady użycia broni palnej w ramach prowadzenia działań kontrterrorystycznych. Chodzi o możliwość specjalnego użycia broni (tzw. strzału snajperskiego), mogącego prowadzić do śmierci zamachowca. Rozwiązanie to zwiększy skuteczność działań policji w sytuacji wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym, ale będzie traktowane jako środek wyjątkowy i ostateczny, wykorzystywany jedynie, aby przeciwdziałać zamachowi na życie lub zdrowie człowieka lub w celu uwolnienia zakładnika. Ustawa przewiduje też, że bezzałogowy statek powietrzny (dron) będzie mógł zostać zestrzelony albo nad jego lotem zostanie przejęta kontrola w sytuacji, gdy przebieg lotu zagraża życiu lub zdrowiu ludzi oraz chronionym obiektom, urządzeniom lub obszarom. Ustawa wchodzi w życie siedem dni po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem jednego artykułu.
Senat wprowadził 17 poprawek, głównie legislacyjnych i doprecyzowujących, do ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, której projekt przygotowali posłowie. Nowelizacja wprowadza przejrzyste zasady w zakresie wytwarzania i wykorzystywania na własne potrzeby energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacjach, zmienia definicję instalacji OZE, dokonuje zmian w aukcyjnym systemie wsparcia, wprowadza możliwości efektywniejszego wykorzystywania lokalnie dostępnych zasobów biomasy. Na wsparcie w systemie aukcji będą mogły liczyć technologie, które wytwarzają energię w sposób stabilny i przewidywalny. Mniejsze wsparcie przeznaczone będzie na produkcję energii z wiatru i słońca. Zmiany dotyczą też wprowadzenia tzw. koszyków technologicznych w tym systemie. Działania prosumentów powinny być nakierowane jedynie na zaspokajanie własnych potrzeb energetycznych. Dotychczasowy system taryf gwarantowanych dla prosumentów zastąpiony będzie nowym systemem wsparcia tzw. opustowym. Prosument będzie mógł rozliczyć różnicę między energią wytworzoną (np. w panelu fotowoltaicznym) i pobraną (np. kiedy panel nie wytwarza prądu). Wprowadzono definicję biomasy lokalnej, czyli takiej, która jest pozyskana pierwotnie w promieniu do 300 km od instalacji OZE. Ustawa rozszerza też definicje prosumenta - oprócz osób fizycznych będą mogły nimi być jednostki samorządowe, parafie, szkoły. Nowe przepisy wprowadzają także nowe definicje dla spalania wielopaliwowego i drewna pełnowartościowego oraz zmieniają regulacje dotyczące tzw. opłat przejściowych związanych z likwidacją kontraktów długoterminowych elektrowni (KTD). Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca br. z wyjątkami.
Bez poprawek uchwalona została ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw. Był to rządowy projekt. Nowelizacja wdraża dyrektywę unijną w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej. Ma też przybliżyć Polskę do osiągnięcia celów przyjętych w Narodowym Planie Szerokopasmowym i Europejskiej Agendzie Cyfrowej. Jej celem jest usunięcie barier administracyjnych i prawnych w procesie inżynieryjno-budowlanym, które blokują rozwój sieci szerokopasmowych. Będzie to możliwe przez intensywniejsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury technicznej, lepszą współpracę w zakresie planowania prac inżynieryjno-budowlanych oraz usunięcie przeszkód w dostępie przedsiębiorców telekomunikacyjnych do budynków i infrastruktury w budynkach. Ustawa zmierza do przyspieszenia i obniżenia kosztów budowy sieci szerokopasmowych przez rozszerzenie kręgu podmiotów dysponujących infrastrukturą techniczną, zobowiązanych do jej udostępniania przedsiębiorcom telekomunikacyjnym budującym szybkie sieci telekomunikacyjne. Po zmianach będą do tego zobowiązani np. zarządzający terenami kolejowymi (obecnie obowiązek taki mają już przedsiębiorstwa energetyczne i wodno-kanalizacyjne). Ustawa wprowadza także obowiązkową jawność części danych zbieranych w ramach inwentaryzacji przeprowadzanej corocznie przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Dotyczy to m.in. danych o podmiocie posiadającym infrastrukturę lub świadczącym usługi dostępu do szerokopasmowego internetu w danej lokalizacji oraz informacji o tej lokalizacji. Prezes UKE będzie mógł określić w decyzji tzw. ramowe warunki dostępu do nieruchomości w celu zapewnienia telekomunikacji oraz umieszczenia na niej obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej. Decyzje te byłyby wiążące dla nadleśniczych, zarządców terenów zamkniętych, właścicieli (zarządców) co najmniej 10 budynków wielorodzinnych (chodzi o spółdzielnie lub wspólnoty mieszkaniowe). Przewidziano również obowiązek koordynacji robót budowlanych. Przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie mógł budować szybką sieć telekomunikacyjną w tym samym czasie i miejscu, co inny podmiot realizujący własną inwestycję ze środków publicznych. Skrócono termin na wydanie decyzji o lokalizacji w pasie drogowym infrastruktury telekomunikacyjnej z 65 do 45 dni. Nowelizacja przewiduje też obowiązek udostępniania kanałów technologicznych w decyzji administracyjnej, a nie na podstawie umowy dzierżawy lub najmu. Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 lipca br. z wyjątkami.
Także bez poprawek przyjęto ustawę o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw. Było to przedłożenie rządowe. Nowelizacja ma usprawnić funkcjonowanie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, zoptymalizować koszty ich działalności, a w konsekwencji zwiększyć dostępność obywateli do usług medycznych. Przewiduje, że samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej będzie pokrywał stratę netto we własnym zakresie - przez zmniejszenie funduszu zakładu, a jeśli ten fundusz nie wystarczy na pokrycie całej straty, to podmiot tworzący będzie zobowiązany do pokrycia pozostałej części, jednak nie więcej niż do wysokości wynikającej z sumy straty netto i kosztów amortyzacji. Gdy SP ZOZ nie będzie w stanie samodzielnie pokryć straty netto, możliwa będzie jego likwidacja. Ustawa wprowadza zakaz zbywania akcji lub udziałów w spółkach Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, jeśli w wyniku zbycia podmioty te utraciłyby większościowy pakiet akcji albo udziałów, czyli kontrolę nad podmiotami leczniczymi. Ma to zahamować niekontrolowany przez państwo proces zbywania udziałów i akcji w szpitalach. Na kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej nałożono obowiązek sporządzania raportu o sytuacji ekonomiczno-finansowej SP ZOZ i przekazania go podmiotowi tworzącemu do końca maja każdego roku. Przewidziano odejście od obowiązkowego posiadania przez podmiot medyczny umowy ubezpieczenia od zdarzeń medycznych. Wprowadzono możliwość kupowania świadczeń opieki zdrowotnej przez samorząd terytorialny u podmiotów, dla których jest on organem tworzącym. W praktyce oznacza to, że samorząd będzie mógł kupować dodatkowe świadczenia dla swoich mieszkańców, na takich samych zasadach, jak NFZ kontraktuje je dla wszystkich ubezpieczonych. Aby nie doszło do podwójnego finansowania tych samych świadczeń – przez NFZ i samorząd – dopuszczono finansowanie przez ten ostatni jedynie tzw. nadlimitów. Przewidziano, że podmiot tworzący będzie mógł przekazać prowadzony przez siebie SP ZOZ innemu samorządowi lub publicznej uczelni medycznej. Rozwiązanie to pozwoli na bardziej racjonalne wykorzystywanie potencjału ochrony zdrowia, a także efektywne zarządzanie zasobami kadrowymi i infrastrukturalnymi. Nowelizacja dopuszcza też tworzenie SP ZOZ-ów przez Skarb Państwa reprezentowany przez ministra, centralny organ administracji rządowej albo wojewodę, jednostkę samorządową oraz publiczną uczelnię medyczną. Nowe przepisy regulują także zasady współpracy podmiotów leczniczych z policją w ramach poszukiwania osób zaginionych. Szpitale będą miały obowiązek przekazywania policji informacji o tym, że w placówce znajdują się osoby nieletnie, z których przedstawicielem ustawowym nie można nawiązać kontaktu (nie później niż w ciągu czterech godzin od przyjęcia). Szpitale będą też informować policję o przyjęciu albo zgonie pacjenta, którego tożsamości nie można ustalić (nie później niż w ciągu ośmiu godz. od przyjęcia albo zgonu). Większość przepisów ustawy wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy o administracji podatkowej, powstałą na bazie projektu poselskiego. Nowelizacja przesuwa datę wejścia w życie przepisów ustawy o administracji podatkowej z 1 lipca 2016 r. na 1 stycznia 2017 r. Zmiana ma na celu umożliwienie lepszego przygotowania administracji skarbowej do nowych zadań, a tym samym poprawę jej funkcjonowania, oraz stworzenie podatnikom jak najlepszych warunków do wypełniania obowiązków podatkowych. Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Izba podjęła uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Senatu, wniesioną przez grupę senatorów. Przewiduje ona, że marszałek Senatu ustali i poda do wiadomości senatorów początek i koniec terminu na składanie wniosków w sprawie powołania członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Źródło/Foto: Senat RP