3 marca 2017 r. w godzinach popołudniowych zakończyło się 36. dwudniowe posiedzenie Senatu, podczas którego przyjęto dziewięć ustaw.

Senatorowie pierwszego dnia zapoznali się z programem prac Komisji Europejskiej na bieżący rok „Na rzecz Europy, która chroni, wspiera i broni”, który przedstawiła Corina Creţu, Europejski Komisarz ds. Polityki Regionalnej. Stanowisko rządu zaprezentował wiceminister spraw zagranicznych Konrad Szymański.

Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Był to senacki projekt. Nowelizacja stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Reguluje ona problematykę wzruszalności decyzji dotyczących emerytur i rent przyznawanych w systemie powszechnym, z tytułu zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych, a także ubezpieczenia społecznego rolników. Trybunał w wyroku z 28 lutego 2012 r. zakwestionował przepis tej ustawy, na podstawie którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł zmodyfikować wcześniejszą decyzję dotyczącą ustalenia prawa do świadczenia, jeśli zmieniła się ocena przedłożonych dowodów (nawet jeśli nie pojawiły się nowe informacje). Wobec tego obywatel mógł być niepewny co do ostateczności decyzji o przyznaniu świadczenia, nawet wtedy jeśli ewentualny błąd w decyzji wynikał z winy urzędu. Przepis ten był przy tym zazwyczaj stosowany jako podstawa prawna umożliwiająca negatywną weryfikację, tj. zmianę czy wręcz uchylenie decyzji korzystnych dla osób zainteresowanych. Zgodnie z nowelizacją, uchylenie lub zmiana prawomocnej decyzji organu rentowego nie będzie – co do zasady – możliwa po upływie określonego w przepisach okresu, który liczony jest od dnia wydania decyzji. Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji będzie wszczynane na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu. O wszczęciu postępowania z urzędu organ rentowy będzie zawiadamiał niezwłocznie osobę zainteresowaną. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Senat wprowadził 9 poprawek do ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, której projekt opracował rząd. Ustawa przewiduje utworzenie komisji weryfikacyjnej, która jako organ administracji publicznej zajmie się oceną i badaniem decyzji dotyczących nieruchomości warszawskich. W jej skład będzie wchodził przewodniczący, którym będzie sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości albo Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, oraz ośmiu członków powoływanych i odwoływanych przez Sejm. Przewodniczący oraz członkowie Komisji nie będą mogli być pociągnięci do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania funkcji w Komisji. Ustawa ma pomóc ujawnić nadużycia związane z wydawaniem decyzji reprywatyzacyjnych. Umożliwi też usunięcie skutków decyzji reprywatyzacyjnych wydanych z naruszeniem prawa, powodujących uszczerbek majątkowy w zasobie mienia komunalnego lub krzywdzących lokatorów przez właścicieli kamienic. Komisja będzie mogła utrzymać w mocy decyzję reprywatyzacyjną albo uchylić ją i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi, który ją wydał, wraz z wiążącymi wskazaniami co do dalszego postępowania. Będzie ponadto mogła stwierdzić wydanie decyzji reprywatyzacyjnej z naruszeniem prawa, jeśli wywołała ona nieodwracalne skutki prawne. W takiej sytuacji komisja będzie mogła nałożyć na osobę, która skorzystała na wydaniu decyzji reprywatyzacyjnej, obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia w wysokości odpowiadającej wartości bezprawnie przejętej nieruchomości. Komisja będzie miała też prawo wstrzymywania postępowań innych organów (np. sądów) oraz dokonywania wpisów w księgach wieczystych.Oprócz poprawek redakcyjnych senatorowie zaproponowali poprawkę, aby członkowie komisji weryfikacyjnej byli w randze sekretarzy stanu, ale nie w Ministerstwie Sprawiedliwości i tylko przy wykonywaniu zadań związanych ze sprawowaniem funkcji w komisji. Kolejna poprawka przewiduje, że finansowanie komisji weryfikacyjnej w całości następuje z części 37 budżetu państwa – Sprawiedliwość (z tej części budżetu miała być finansowana tylko działalność komisji, ale nie wynagrodzenia jej członków). Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od ogłoszenia.

Izba wprowadziła 11 poprawek do ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, powstałej na bazie projektu rządowego. Ustawa ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego przez wprowadzenie monitorowania drogowego przewozu paliw płynnych, alkoholu skażonego i suszu tytoniowego oraz gromadzenie i przetwarzanie danych o ich przewozie. Monitorowanie umożliwi rejestr zgłoszeń, który ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Kontrolę przewozu tych towarów będą przeprowadzać funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, a także – przy wykonywaniu swoich zadań – funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej i inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego. Poprawki Senatu mają głównie charakter legislacyjny i doprecyzowujący. Jedna z nich umożliwia odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem publicznym lub interesem „podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego albo przewoźnika”. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkiem niektórych przepisów, które wejdą w życie z dniem 1 maja 2017 r.

Senat uchwalił dwie nowelizacje ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, których projekty przygotował rząd. Pierwsza nowelizacja, przyjęta z 3. legislacyjnymi poprawkami, znosi podział rynku regulowanego na rynek giełdowy i rynek pozagiełdowy, wprowadza do systemu prawnego instytucję rachunku derywatów (czyli instrumentów pochodnych - do najpopularniejszych należą np. kontrakty terminowe) oraz zmienia organ wydający zezwolenie na prowadzenie giełdy z ministra odpowiedzialnego za instytucje finansowe na Komisję Nadzoru Finansowego. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Druga, przyjęta bez poprawek, wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy unijne w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku. Wzmacnia ona ochronę uczestników polskiego rynku kapitałowego, w tym inwestorów indywidualnych w spółkach publicznych, oraz zwiększa bezpieczeństwo obrotu na tym rynku przez m.in. podwyższenie maksymalnej sankcji karnej z trzech do czterech lat pozbawienia wolności za ujawnianie informacji poufnej i udzielanie rekomendacji lub nakłanianie do nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, których dotyczy ta informacja. Ponadto Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła nakładać na centralny depozyt papierów wartościowych naruszający przepisy kary finansowe do wysokości 82,68 mln zł albo kwoty stanowiącej równowartość 10% całkowitego rocznego przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, jeżeli przekracza ona 82, 68 mln zł. Komisja będzie też uprawniona do nałożenia kary pieniężnej na osobę fizyczną odpowiedzialną na naruszenia –do wysokości 20,67 mln zł. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów, które wchodzą w życie z dniem 3 stycznia 2018 r.

Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, wywodzącej się z dwóch projektów – rządowego i senackiego. Celem nowelizacji jest wyeliminowanie wątpliwości powstałych na skutek stosowania przepisów tej ustawy w zakresie umarzania w całości albo w części, a także odraczania i rozkładania na raty spłaty należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny (np. opłat z tytułu najmu lub dzierżawy nieruchomości, kosztów postępowań sądowych), przypadających organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, oraz niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym (np. grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych, kar pieniężnych, opłat administracyjnych). Ustawa wyraźnie określa, kiedy należności mogą być umarzane z urzędu, a kiedy na wniosek dłużnika. Dopuszcza umorzenie należności na wniosek dłużnika w całości oraz łagodzi kryteria umorzenia częściowego, odroczenia terminu spłaty oraz rozłożenia należności na raty. Skarb Państwa będzie mógł zrezygnować z dochodzenia należności budżetowych, jeżeli zajdzie "ważny interes dłużnika lub interes publiczny". Będzie to możliwe także wtedy, gdy należności budżetowe nie przekroczą 100 zł. Ponadto ustawa uchyla także przepis, który może powodować wątpliwości interpretacyjne co do zakresu dokumentów wytworzonych przez audytora wewnętrznego w trakcie prowadzenia audytu wewnętrznego, podlegających udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Uchylenie tego przepisu dostosowuje system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 kwietnia 2015 r. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Izba wprowadziła 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy – Kodeks karny skarbowy. Był to rządowy projekt. Nowelizacja ma na celu ograniczenie kosztów związanych z poborem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Zakłada ona zmniejszenie kosztów związanych z obsługą deklaracji składanych na papierze i kosztów archiwizowania takich dokumentów. Mianowicie ustawa zwalnia podatników podatku dochodowego od osób fizycznych uzyskujących dochody wyłącznie od płatników, w tym organów rentowych, od obowiązku samodzielnego sporządzania zeznań podatkowych. Będą oni mogli złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o sporządzenie przez urząd rocznego zeznania podatkowego, w tym o odliczenie od dochodu lub podatku wydatków z tytułu ulgi na dzieci i cele rehabilitacyjne. Ustawa umożliwia emerytom i rencistom, którzy nie korzystają z ulg, przekazanie 1% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego bez konieczności składania zeznania podatkowego - wystarczy oświadczenie ze wskazaniem wybranej organizacji. Zmiany obejmą już rozliczenia za 2016 r. Jedna z poprawek senackich zakłada, że podatnicy będą mogli wchodzić na stronę portalu podatkowego za pośrednictwem własnego internetowego konta w banku lub SKOK-u, która to usługa będzie świadczona nieodpłatnie. Ustawa wchodzi w życie z dniem 15 marca 2017 r.

Bez poprawek przyjęto ustawę o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. Był to projekt rządowy. Celem ustawy jest uproszczenie procedury powoływania członków Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej jako organu odwoławczego od decyzji wojewodów dotyczących komunalizacji mienia. Dotychczas powoływanie jej członków odbywało się na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów. Nowelizacja reguluje tę czynność na poziomie ustawowym. Zmiany polegają na przeniesieniu z Prezesa Rady Ministrów na ministra odpowiedzialnego za administrację publiczną kompetencji do powoływania członków komisji oraz na zwiększeniu z pięciu na sześciu liczby członków Komisji. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Także bez poprawek Izba uchwaliła ustawę o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, wywodzącą się z projektu rządowego. Regulacja ta jest niezbędna, ponieważ w lipcu ub.r. przestało obowiązywać rozporządzenie z 2002 r. Ustawa określa zasady ustalania programu szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie ochrony zdrowia, sprawowania nadzoru nad realizacją szkolenia oraz uzyskiwania akredytacji do jego prowadzenia. Ponadto w ustawie określono warunki i tryb uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinie ochrony zdrowia, w tym przystępowania i odbywania szkolenia specjalizacyjnego, a także organizacji i przeprowadzania Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie ochrony zdrowia. Zgodnie z nowymi przepisami, tytuł specjalisty będzie można uzyskać po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego albo po uznaniu dotychczasowego dorobku naukowego lub zawodowego za równoważny ze zrealizowaniem programu specjalizacji i zdaniu Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w danej dziedzinie.

Senatorowie podjęli uchwałę w sprawie wycofania z Sejmu senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Projekt uchwały został wniesiony przez marszałka Stanisława Karczewskiego. Projektowana ustawa przewidywała utworzenie mechanizmów prawnych, które pozwoliłyby na usunięcie z przestrzeni publicznej budowli gloryfikujących ustrój totalitarny, takich jak pomniki, obeliski, popiersia, tablice pamiątkowe, napisy i znaki. W uzasadnieniu senatorowie napisali, że obowiązująca ustawa nie reguluje precyzyjnie kwestii usunięcia takich obiektów. Projektowana nowelizacja nie obejmowałaby grobów, miejsc pochówku, a także cmentarzy wojennych. W Polsce znajduje się obecnie ponad 500 obiektów budowlanych, głównie pomników, które podlegałyby przepisom ustawy po nowelizacji.

Źródło/Foto:Senat RP