7 grudnia 2017 r. zakończyło się 51. posiedzenie Senatu. W tym dniu debatowano nad ustawą o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2017.

Podczas 51. posiedzenia Senatu rozpatrzono 17 ustaw, do 7 wprowadzono poprawki. Izba podjęła także 4 uchwały okolicznościowe.

Senat wprowadził poprawki do następujących ustaw.

Izba przyjęła z 10 poprawkami ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przesunięto m.in. termin wejścia w życie ustawy z 1 kwietnia na 1 lipca 2018 r. Nowelizacja wprowadza mechanizm podzielonej płatności, mający uszczelnić system podatku od towarów i usług, ograniczając jego wyłudzenia z użyciem tzw. znikających podatników, zapewnić większą stabilność wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, większą pewność działalności gospodarczej i równość zasad konkurencji, a także zapobiegać unikaniu płacenia podatku. Wprowadzone rozwiązanie zmienia technologię w systemie rozliczeń międzybankowych. Umożliwi ona podatnikowi zapłatę swojemu kontrahentowi faktury VAT w 2 strumieniach finansowych: w strumieniu netto i w strumieniu VAT. Kwota netto będzie dostępna dla kontrahenta w tradycyjny sposób bez ograniczeń, a VAT będzie wpływał na specjalnie dedykowane temu konto. Mechanizm ten będzie dobrowolny. Ustawa wprowadza jednak system zachęt, który ma skłaniać przedsiębiorców do korzystania z niego.

5 poprawek wprowadzono do ustawy o dystrybucji ubezpieczeń (projekt rządowy). Część z nich dostosowuje katalog przesłanek cofnięcia zezwolenia na prowadzenie platformy aukcyjnej przez spółkę prowadzącą rynek regulowany do przepisów rozporządzenia Komisji UE nr 1031/2010. Celem ustawy jest implementacja przepisów unijnych, dotyczących zarówno dystrybucji ubezpieczeń, jak i pośrednictwa ubezpieczeniowego, a także zapewnienie niezakłóconej konkurencji między podmiotami oferującymi ubezpieczenia. Ma ona wzmocnić ochronę klienta zawierającego umowę ubezpieczenia. Zakłada, że klienci będą korzystać z jednakowej ochrony niezależnie od różnic między kanałami dystrybucji ubezpieczeń. Wprowadzono też nową kategorię ‒ agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, a także szczególne regulacje, dotyczące np. ubezpieczeń o charakterze inwestycyjnym. Dystrybutorami ubezpieczeń będą zarówno pośrednicy ubezpieczeniowi, jak i zakłady ubezpieczeń.

Senatorowie opowiedzieli się wprowadzeniem poprawki do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2018 (projekt rządowy). Zmiana na celu uelastycznienie w 2018 r. zasad tworzenia rezerw w budżetach wojewodów, a także zasad dysponowania tymi rezerwami. Rozpatrzona przez Izbę ustawa jest ściśle związana z projektem ustawy budżetowej na 2018 r. i ma zapewnić jego prawidłową realizację. Ustawa przewiduje m.in. zamrożenie, z pewnymi wyjątkami, funduszu wynagrodzeń w sferze budżetowej, a także zamrożenie maksymalnych wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami oraz podmiotami prawnymi. Z Funduszu Pracy mają być finansowane staże podyplomowe lekarzy, lekarzy dentystów oraz szkolenia specjalizacyjne lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek i położnych. Najważniejsze propozycje związane ze świadczeniami w sektorze finansów publicznych dotyczą: utrzymania na poziomie z 2017 r. podstawy naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz świadczeń socjalnych dla nauczycieli, emerytów i rencistów – byłych żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych, a także pracowników uczelni publicznych. Ustawa przewiduje, że z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych będą finansowane zasiłki i świadczenia przedemerytalne, zasiłki pogrzebowe, a także koszty obsługi tych świadczeń. W ramach Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych zwiększony zostanie udział środków funduszu celowego na zadania związane ze zdrowiem publicznym w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–20. Przewidziano też umorzenie pożyczek udzielonych z budżetu państwa Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych, których termin spłaty przypada na 31 marca 2019 r.

Z 4 poprawkami przyjęto ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Wcześniej Izba odrzuciła wniosek o odrzucenie nowelizacji. Wprowadzone przez Senat zmiany mają na celu wydłużenie vacatio legis ustawy i wejście jej w życie 1 stycznia 2019 r., nie zaś 1 stycznia 2018 r., jak zaproponował Sejm. Senat uznał, że w związku z przyjęciem ustawy, która powoduje poważne skutki finansowe, gospodarcze i społeczne, zapewnienie dłuższego vacatio legis jest niezbędne. Wprowadzane ustawą zmiany mają charakter systemowy i są istotne dla ubezpieczeń społecznych, mają konsekwencje dla budżetów jednostek samorządu, a realizacja nowych przepisów stanowi poważne zadanie dla systemu informatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który powinien dysponować odpowiednim czasem na wdrożenie proponowanych uregulowań. Nowa sytuacja prawna modyfikuje także warunki prowadzenia dotychczasowej działalności przez pracodawców, którzy zostaną zobligowani do ponoszenia zwiększonych nakładów finansowych. W ocenie Senatu wniesione poprawki pozwolą zabezpieczyć sytuację pracodawców i pracowników czy też szerzej – osób ubezpieczonych, czyniąc zadość potrzebie zaufania do państwa i stanowionego prawa.

Rozpatrzona przez Senat nowelizacja znosi górny limit składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będą odprowadzane od całości przychodu, podobnie jak w wypadku ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Zasada ta ma zostać również wprowadzona w odniesieniu do składek płaconych przez płatnika za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Do ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadzono poprawkę, która ma na celu umożliwienie przystąpienia do konsorcjum spółdzielczego wyznaniowym osobom prawnym prowadzącym działalność w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych przewiduje, że katalog osób, które będą mogły zakładać i przystąpić do spółdzielni socjalnej w charakterze członka lub osoby świadczącej pracę na rzecz spółdzielni, zostanie poszerzony o poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej opiekunów osób niepełnosprawnych. Nowelizacja powinna też ułatwić zakładanie spółdzielni dzięki zmniejszeniu z 5 do 3 liczby założycieli i wprowadzeniu nowego profilu spółdzielni socjalnej o tzw. charakterze usługowym.

Izba wprowadziła 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Doprecyzowują one procedurę uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, wskazując, że decyzję administracyjną w tej sprawie wydaje marszałek województwa w uzgodnieniu z wojewódzkim inspektorem ochrony środowiska. Nowelizacja ustawy odpadach dostosowuje polskie prawo do unijnych przepisów, m.in. dyrektywy w sprawie odpadów, która daje państwom członkowskim możliwość uwzględnienia wpływu lokalnych warunków klimatycznych na efektywność produkcji energii elektrycznej. Nowela reguluje m.in. sprawy przewozu odpadów, dzieląc je na niebezpieczne, które będą podlegać przepisom dotyczącym transportu towarów niebezpiecznych, oraz pozostałe, podlegające przepisom ustawy o odpadach. Nowe przepisy mają też przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom w gospodarce odpadami i wspierać walkę z „szarą strefą”.

Z 3 poprawkami Senat przyjął ustawę o rynku mocy (projekt rządowy), która przewiduje wprowadzenie obok rynku energii elektrycznej rynku mocy, dzięki czemu elektrownie otrzymają dodatkowe środki pozostawanie w gotowości do dostarczenia mocy. Pierwsza ze zmian wprowadzonych przez Izbę usuwa obowiązek publikacji wyników aukcji wstępnej, kolejna umożliwia udział w rynku wtórnym jednostce rynku mocy dopuszczonej do udziału w aukcji mocy. Trzecia poprawka odnosi przepis do jednostek rynku mocy zamiast do jednostek fizycznych, a także zrównuje prawa jednostek rynku mocy w pierwszej aukcji głównej. Zgodnie z nową ustawą głównym elementem rynku mocy mają być aukcje na moc (tzw. obowiązek mocowy) organizowane przez operatora systemu przesyłowego, czyli przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Zapotrzebowanie na moc ma określać minister energii po zasięgnięciu opinii prezesa URE. Zgodnie z ustawą w 2018 r. mają się odbyć aukcje główne na dostawy mocy w latach 2021–23. Wyjątkowo odbędą się wtedy 3 aukcje: na moc w latach 2021, 2022, 2023. Od 2019 r. odbywać się będzie 1 aukcja rocznie na rezerwację mocy 5 lat naprzód. Takie rozwiązanie ma zapewnić dodatkowe pieniądze dla sektora wytwarzania pozwalające na odbudowę i modernizację jednostek wytwórczych. Ustawa zakłada, że od 2021 r. konsumenci będą ponosić specjalną opłatę mocową; na rachunkach za prąd zostanie wydzielona pozycja z tytułu płatności za moc.

Senat przyjął bez poprawek następujące ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, dotyczących jakości benzyny i olejów napędowych oraz promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Nowela przewiduje m.in. optymalizację kosztów Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW), tj. minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, zużywanych w ciągu roku w transporcie, zachowanie dotychczasowego poziomu krajowej produkcji biokomponentów wykorzystywanych do realizacji NCW, co powinno zagwarantować stabilne zapotrzebowanie na surowce rolne wykorzystywane do produkcji biokomponentów, pozytywnie wpływając na sytuację ekonomiczną ich producentów.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (projekt rządowy) zmienia przepisy ustawy, zgodnie z którymi od 1 stycznia 2018 r. powinno zostać utworzone Centrum Informatyki Krajowej Administracji Skarbowej, podległe szefowi KAS, mające dostarczać usługi informatyczne jednostkom organizacyjnym Krajowej Administracji Skarbowej. Na mocy nowelizacji zadanie to zostanie przejęte przez obecnie istniejącą jednostkę budżetową Ministerstwa Finansów – Centrum Informatyki Resortu Finansów (CIRF), która będzie dostarczać usługi informatyczne dla całego resortu finansów.

Celem ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) jest stworzenie ram prawnych dla realizacji projektów strategicznych, przewidzianych w „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”. Ustawa przewiduje, że w Banku Gospodarstwa Krajowego zostanie utworzony Krajowy Fundusz Gwarancyjny, który w większym stopniu niż inne instrumenty ma zmobilizować prywatne środki na cele rozwojowe. Reforma obejmie dotychczasowy system wykorzystania instrumentów gwarancyjnych. Zamiast programu udzielania gwarancji de minimis, odnawianego przez kolejne rozporządzenia ministra finansów, zostanie utworzony system zapewniający przedsiębiorcom trwały i stabilny dostęp do preferencyjnych gwarancji.

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt rządowy) wprowadza regulację, umożliwiającą ministrowi właściwemu ds. finansów publicznych upublicznienie w Biuletynie Informacji Publicznej danych podatkowych podatników, których przychody w roku poprzednim przekroczyły kwotę odpowiadającą równowartości 50 mln euro, a także podatników działających w formie podatkowej grupy kapitałowej niezależnie od wysokości osiąganych przez taką grupę przychodów. Ustawa ma na celu zwiększenie kontroli publicznej poprzez weryfikowanie, czy podatki płacone są w miejscu generowania zysków przez największe podmioty.

Na mocy ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (projekt rządowy) zostanie zwiększony dostęp do świadczeń gwarantowanych opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dzięki zwiększeniu wymiaru finansowania systemu ochrony zdrowia. Dodatkowe środki w pierwszej kolejności będą przeznaczane na finansowanie tych świadczeń opieki zdrowotnej, na które czas oczekiwania jest szczególnie długi. Dodatkowe środki zostaną też skierowane przede wszystkim na finansowanie świadczeń ujawnionych w wyniku analizy zmieniającej się sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, określonej w mapach potrzeb zdrowotnych, a także tych związanych z zapewnieniem szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom w ciąży, osobom niepełnosprawnym i w podeszłym wieku. Docelowo na ochronę zdrowia ma być przeznaczane nie mniej niż 6%. PKB.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma rozwiązać problem związany z pokrywaniem należności świadków, biegłych i tłumaczy za udział w czynnościach wyjaśniających organów podlegających samorządom, m.in. straży gminnych i miejskich. Nowela przewiduje, że koszty postępowań w sprawach o wykroczenia będą tymczasowo regulowane przez Skarb Państwa (czynności wyjaśniające prowadzone przez policję, organ innej państwowej osoby prawnej) lub jednostkę samorządu terytorialnego (czynności prowadzone przez straż gminną lub miejską), a następnie rozliczane adekwatnie do odpowiedzialności za wynik postępowania. Chodzi m.in. o zwrot należności za stawiennictwo świadka w trakcie czynności prowadzonych przez straż gminną lub straż miejską, czyli np. zwrot kosztów dojazdu na przesłuchanie lub utraconego dochodu z powodu stawienia się na wezwanie, a także inne wydatki, np. koszty noclegu.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy spójności terminologicznej systemu prawnego (projekt sejmowej Komisji do Spraw Petycji) dostosowuje terminologię 3 ustaw do aktualnego stanu prawnego. Przewiduje zmiany w kodeksie pracy, ustawie o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli i kodeksie wyborczym.

Powołanie instytutu i określenie jego organizacji i zadań to cel ustawy o Instytucie Solidarności i Męstwa (projekt poselski). Instytut ma inicjować, podejmować i wspierać działania upamiętniające i honorujące osoby żyjące, zmarłe lub zamordowane, zasłużone dla narodu polskiego, zarówno w kraju, jak i za granicą „w dziele pielęgnowania pamięci lub niesienia pomocy osobom narodowości polskiej lub obywatelom polskim innych narodowości będącym ofiarami zbrodni sowieckich, nazistowskich zbrodni niemieckich, zbrodni z pobudek nacjonalistycznych lub innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodni wojennych” od 8 listopada 1917 r. do 31 lipca 1990 r. Takim osobom instytut będzie mógł przyznawać nagrody finansowe. Działalność instytutu ma mieć charakter badawczy i popularyzować zagadnienia dotyczące m.in. pomocy Polakom w czasie II wojny światowej. Instytut będzie mógł także zgłaszać kandydatury do odznaczeń krzyżami: Zachodnim i Wschodnim.

Ustawa o zmianie ustawy o niektórych uprawnieniach pracowników urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz funkcjonariuszy i pracowników urzędów nadzorowanych przez tego ministra oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która powołuje inspektora nadzoru wewnętrznego i wspomagające go Biuro Nadzoru Wewnętrznego (BNW), podległe ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Zadaniem inspektora będzie wspomaganie ministra w sprawowaniu nadzoru m.in. nad podległymi mu służbami, funkcjonariuszami Policji, Straży Granicznej i Biura Ochrony Rządu, strażakami Państwowej Straży Pożarnej oraz pracownikami zatrudnionymi w tych służbach. Do zadań BNW ma należeć weryfikowanie kandydatów na wyższe stanowiska w tych formacjach, a także na stopnie generalskie. Biuro będzie analizować i oceniać czynności operacyjno-rozpoznawcze, prowadzone w Policji i Straży Granicznej. Nowe przepisy nie przewidują likwidacji biur spraw wewnętrznych, działających w komendach głównych Policji i Straży Granicznej. BNW ma działać niezależnie od nich, na wyższym szczeblu.

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2017 (projekt rządowy) zakłada m.in. przekazanie 1 mld zł dotacji dla Narodowego Funduszu Zdrowia na finansowanie świadczeń gwarantowanych, w tym wysokospecjalistycznych. Do 200 mln zł minister rozwoju i finansów będzie mógł przekazać Funduszowi Reprywatyzacji na zakup lub objęcie akcji spółek kapitałowych. Z kolei minister infrastruktury i budownictwa będzie mógł przekazać dodatkowe środki (do 180 mln zł) na Fundusz Termomodernizacji i Remontów. W formie dotacji celowej będzie można przekazać do 100 mln zł Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na pomoc dla producentów rolnych, którzy ponieśli szkody spowodowane wystąpieniem w sierpniu 2017 r. huraganu lub gradobicia. Z kolei Fundacja Dziedzictwa Kulturowego będzie mogła otrzymać 100 mln zł na stałą konserwację Cmentarza Żydowskiego w Warszawie. W ramach współpracy unijnej do 100 mln zł będzie można przeznaczyć na zintegrowane zarządzanie granicami Libii. Agencja Rezerw Materiałowych będzie mogła wykorzystać dodatkowe środki (150 mln zł) na zwiększenie rezerw strategicznych, a 57 mln zł będzie mogło trafić na finansowanie zadań teleinformatycznych ABW. Dzięki noweli możliwe będą także dodatkowe wypłaty nagród motywacyjnych dla funkcjonariuszy policji.

Na 51. posiedzeniu Senat podjął 4 uchwały okolicznościowe.

W uchwale o ustanowieniu roku 2018 Rokiem 100-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (projekt grupy senatorów) Senat przypomina historię jednego z najstarszych uniwersytetów w Polsce, idea utworzenia którego zrodziła się w lutym 1918 r. wśród Polonii w Petersburgu. W uchwale mowa też o erze wolności dla tej katolickiej uczelni po 1989 r. „W ciągu swojej 100-letniej historii KUL stał się jednym z najważniejszych ośrodków myśli katolickiej, wpływając na kształt nauki i kultury polskiej, zyskując szerokie uznanie w kraju i za granicą” – głosi uchwała.

W uchwale w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 (projekty grupy senatorów) Senat oddaje hołd powstańcom wielkopolskim i „zwraca się do organów administracji państwowej i samorządowej oraz instytucji obywatelskich, by w swych działaniach popularyzowały wiedzę o zwycięstwie Wielkopolan jako wspólnym ogniwie naszej polskiej tożsamości”.

Podejmując uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Prawd Polaków spod Znaku Rodła (projekt grupy senatorów), Senat „ustanawia rok 2018 Rokiem Prawd Polaków spod Znaku Rodła w trosce o to, aby Naród Polski wspomniał i oddał należny hołd Polakom spod Znaku Rodła z okresu międzywojennego XX wieku, Polakom, którzy trwali przy mowie i wierze ojców”.

W uchwale w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Niepodległości Polski (wniosek senatora Jana Żaryna) Izba „składa hołd zarówno przywódcom polskim, politykom i dowódcom, jak i tym wszystkim, którzy w latach zmagań o wolną i niepodległą Polskę dali świadectwo swej miłości do Ojczyzny i wpisali się swą postawą w piękne strofy wiersza Leopolda Staffa: «Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą! Lecz czymś największym, czym być można: Sobą!»”.

Źródło: Senat RP