1 lutego 2018 r. zakończyło się 55. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono i przyjęto bez poprawek 5 ustaw, a także podjęto uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.

Obrady zdominowała debata na ustawą o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Podczas obrad kontrowersje wywołał także projekt zmiany Regulaminu Senatu.

Podczas 55. posiedzenia przyjęto bez poprawek następujące ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej (projekt rządowy) ma na celu uporządkowanie przestrzeni publicznej i zapewnienie koordynacji działań związanych z polityką mieszkaniową państwa, w szczególności z programem Mieszkanie +. W uzasadnieniu wskazano, że istotną potrzebą społeczną jest dbałość o ład i estetykę przestrzeni publicznej, a w dotychczasowym stanie prawnym ta kwestia nie była wymieniona w ustawie o działach administracji rządowej, co powodowało niejasność co do kompetencji ministrów w tym obszarze. Z uwagi na potrzebę intensyfikacji działań ukierunkowanych na dbałość o estetykę przestrzeni publicznej konieczna jest koordynacja z pozostałymi dziedzinami polityki kulturalnej państwa. Będzie to stanowić jeden z elementów szerszego celu, jakim jest ochrona krajobrazu. W noweli przewidziano nadzór premiera nad polityką mieszkaniową państwa, a sprawy związane z estetyką przestrzeni publicznej w zakresie architektury, urbanistyki i planowania przestrzennego będą należały do kompetencji ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Ustawa o zmianie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń (projekt rządowy) przesuwa z 23 lutego 2018 r. na 1 października 2018 r. termin wejścia w życie ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń, zwiększającej ochronę klientów zawierających umowy ubezpieczenia. Ustawa implementuje do polskiego systemu prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie dystrybucji ubezpieczeń. Termin wejścia w życie nowych przepisów przesunięto, ponieważ w UE procedowany jest wniosek Komisji Europejskiej zakładający odroczenie terminu rozpoczęcia stosowania tej dyrektywy od 1 października 2018 r. Przesunięcie wejścia w życie dyrektywy unijnej da możliwość lepszego przygotowania się sektora ubezpieczeniowego do zmiany przepisów. Nowela zmienia też przepis przejściowy, odnoszący się do terminu odbycia pierwszego szkolenia zawodowego w pełnym wymiarze, i przesuwa go na 31 grudnia 2019 r.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekty poselskie) przewiduje wydłużenie do 31 grudnia 2019 r. okresu, w którym to na gminie spoczywa obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego i pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku gminnego. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami jedynie do końca 2017 r. gminy miały taki obowiązek. Warunkiem było opłacenie czynszu regulowanego. Nowela zakłada ochronę lokatorów od 1 stycznia 2018 r.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (projekt rządowy) stanowi kolejny etap wprowadzanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości reformy prawa gospodarczego. Rozwiązania te mają służyć implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie niektórych aspektów prawa spółek. Zmiany wprowadzane nowelą zasadniczo zmienią funkcjonowanie Krajowego Rejestru Sądowego. Najważniejsza to wprowadzenie obowiązku składania sprawozdań finansowych w postaci elektronicznej, co powinno zwiększyć możliwości w zakresie opracowywania i analizy danych zawartych w tych dokumentach. Inne ważne zmiany to utworzenie ogólnodostępnych akt elektronicznych podmiotu, które będą obejmować wszystkie dokumenty złożone do tych akt przez strony i dokumenty wytworzone przez sąd, a także coraz szersze wykorzystanie możliwości elektronicznego doręczania dokumentów sądowych i wprowadzenie możliwości śledzenia na bieżąco przebiegu postępowania. Ustawa przewiduje też weryfikację karalności osób powołanych na prokurentów, co wzmocni bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Likwiduje także rejestr dłużników niewypłacalnych.

Ustawa o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (projekty poselski i rządowy) ma zapobiec publicznemu używaniu i rozpowszechnianiu określeń takich jak „polskie obozy śmierci”, sprzecznych z prawdą historyczną oraz godzących w dobre imię Polski i narodu polskiego. Nowelizacja zakłada, że publiczne i wbrew faktom przypisywanie narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialności lub współodpowiedzialności za popełnione przez III Rzeszę Niemiecką zbrodnie nazistowskie lub inne przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz zbrodnie wojenne będzie karane grzywną lub karą więzienia do 3 lat. Taka sama kara ma grozić za „rażące pomniejszanie odpowiedzialności rzeczywistych sprawców tych zbrodni”. Jeśli sprawca działałby nieumyślnie, podlegałby karze grzywny lub ograniczeniu wolności. Nie byłoby przestępstwem popełnienie tych czynów „w ramach działalności artystycznej lub naukowej”. Śledztwo z urzędu wszczynałby prokurator IPN; wyrok byłby podawany do publicznej wiadomości. Nowelizacja zakłada także możliwość wytaczania za takie sformułowania jak „polskie obozy śmierci” procesów cywilnych, m.in. przez organizacje pozarządowe i IPN. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie będą przysługiwać Skarbowi Państwa. Ustawa umożliwi też wszczynanie postępowań karnych m.in. za negowanie zbrodni ukraińskich nacjonalistów, także z tych formacji, które kolaborowały z III Rzeszą. Według definicji zawartej w nowelizacji to „czyny popełnione przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1925–50, polegające na stosowaniu przemocy, terroru lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności”. Taką zbrodnią, zgodnie z ustawą, były też udział ukraińskich nacjonalistów w eksterminacji Żydów i popełnione przez nich ludobójstwo na obywatelach II RP na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Ustawa rozszerza zakres badań i funkcji śledczych IPN o zbrodnie ukraińskich nacjonalistów i członków ukraińskich formacji kolaborujących z niemiecką Trzecią Rzeszą. Nowe przepisy regulują również kwestie udzielania dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie zadań fundacji i stowarzyszeń w zakresie ich opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi, m.in. związanych z prowadzeniem ekshumacji i badań archeologicznych.

Podczas 55. posiedzenia Izba podjęła uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Senatu (projekt wniesiony przez marszałka Senatu). Dokonane zmiany przewidują zniesienie głosowań tajnych w sprawach personalnych, a także jawność głosowań dotyczących wyboru marszałka i wicemarszałków Senatu oraz ich odwoływania. Zgodnie z uchwalonymi zmianami Senat będzie rozstrzygać o tajności obrad bez udziału publiczności, przedstawicieli prasy, radia i telewizji po wysłuchaniu uzasadnienia wniosku – bez debaty.

Źródło: Senat RP