Marszałek Senatu Stanisław Karczewski odsłaniając 12 lutego 2018 r. w Bernie tablicę upamiętniającą polskich dyplomatów zaangażowanych w ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej powiedział, że chcemy, aby o tych bohaterach dowiedzieli się Polacy, dowiedzieli się Żydzi, by dowiedziała się o tym Europa.

Marszałek podkreślił, że dzięki akcji wydawania paszportów polska dyplomacja prawdopodobnie ocaliła kilka tysięcy ludzi z Holokaustu. Dodał, że nie udałoby się to bez świetnej współpracy Polaków z przedstawicielami środowisk żydowskich.

Dzięki zaangażowaniu Aleksandra Ładosia, Konstantego Rokickiego, Juliusza Kühla i Stefana Ryniewicza wydano kilkuset paszportów, które były wielokrotnie „przepustkami do życia”. „Oddajemy cześć i wdzięczność polskim dyplomatom, którzy tworzyli łańcuch dobrych serc; chcemy, by o nich pamiętali Polacy, Żydzi i Europa” – mówił marszałek.

Andrzej Duda w liście skierowanym do uczestników wydarzenia podkreślił, że działania dyplomatów, choć wiedza o nich nie była rozpowszechniona, były zakrojone na szeroką skalę i stanowiły przykład tego „jaka była naprawdę postawa Polaków i polskiego państwa wobec Shoah".

W uroczystości uczestniczyła Małgorzata Sadkowska, kuzynka Konstantego Rokickiego. Mówiła, że choć Rokicki ratował życie tylu ludziom, to jego historia była zapomniana do czasu nagłośnienia jej przed paru miesiącami przez media. Wyraziła nadzieję, że być może dzięki tej tablicy pamięć o dyplomatach nie zaginie. Podkreślała, że nie wie, gdzie dokładnie jest grób jej krewnego. Ambasador Polski w Szwajcarii, Jakub Kumoch odniósł się do jej słów. Powiedział, że odkryto właśnie, że grób Rokickiego znajduje się w Lucernie. Zapewnił, że zostanie odnowiony i będzie w przyszłości ważnym miejscem pamięci.

Konsul honorowy Polski w Zurychu Markus Blechner odczytał list Ocalonego. Obecny był także przewodniczący Rady Narodowej Dominique de Buman, wiceprezes IPN Mateusz Szpytma oraz wiceminister spraw zagranicznych Jan Dziedziczak. Licznie przybyła szwajcarska Polonia.

Marszałek Karczewski w Szwajcarii spotkał się z wiceprzewodniczącym Światowego Kongresu Żydów Herbertem Winterem. Rozmawiano o aktualnej sytuacji w stosunkach polsko-żydowskich.

Poseł Aleksander Ładoś i jego zastępca Stefan Ryniewicz, konsul Konstanty Rokicki, a także urzędnik konsularny Juliusz Kühl podczas II wojny światowej wspólnie z przedstawicielami środowisk żydowskich w Szwajcarii zorganizowali i przeprowadzili operację wystawiania południowoamerykańskich paszportów Żydom przebywającym w gettach okupowanej Polski. Akcja była przykładem współpracy Polaków i Żydów. Doskonale zachowana dokumentacja akcji znajduje się w archiwach w Warszawie, Bernie, Jerozolimie i Londynie.

Źródło: Senat RP