Marszałek Senatu RP Stanisław Karczewski zabrał głos podczas konferencji w Senacie: „Informatyzacja w samorządach jako istotny element dobrej administracji”.

„Dobrą administracją nie po raz pierwszy zajmujemy się w Senacie” – powiedział przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Piotr Zientarski, otwierając 18 czerwca 2018 r. konferencję „Informatyzacja w samorządach jako istotny element dobrej administracji”, zorganizowaną przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z Wyższą Szkołą Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi w Józefowie, Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, Wydziałem Administracji Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach (Słowacja) oraz Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jej celem była dyskusja nad perspektywą rozwoju informatyzacji samorządów.

Minister cyfryzacji Marek Zagórski podkreślił, że konferencja służy spojrzeniu na kwestie praktyczne informatyzacji, na relację administracja centralna – samorząd. Za istotne w tej relacji uznał zejście na poziom inny niż tylko dzielenie środków finansowych. Jak podkreślił, systemy informatyczne powinny brać pod uwagę specyfikę i potrzeby samorządów. Te potrzeby m.in. ma uwzględniać nowy system EZD RP, stanowiący element programu GOV TECH .

Jak powiedział marszałek Stanisław Karczewski, informatyzacja to bardzo ważna sprawa, a on sam jest jej wielkim fanem. Znacznie ułatwia ona życie codzienne, także w kontaktach z administracją publiczną. Senat, gdzie odbywają się debaty wychodzące poza politykę, to dobre miejsce do dyskusji poświęconej informatyzacji samorządów.

Zdaniem prof. Marii Hencovskiej z Wydziału Administracji Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach (Słowacja) takie spotkania pozwalają zmniejszyć dystans między nauką a administracją.

Zabierając głos w części konferencji poświęconej podstawowym założeniom dobrej administracji, senator Piotr Zientarski omówił prace legislacyjne nad informatyzacją w samorządach. Jak powiedział, kluczowe usługi publiczne związane z podstawowymi sferami życia obywatela realizuje samorząd, więc to właśnie poprzez samorząd obywatele najczęściej kontaktują się z władzą publiczną. Jak zauważył, podstawowe zadania w obszarze informatyzacji nałożone zostały na samorządy ustawą z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Senator podkreślił, że poziom dostępności publicznych usług elektronicznych w Polsce jest nadal niezadowalający, m.in. z uwagi na ograniczenia w zakresie możliwych do wykorzystania środków identyfikacji elektronicznej. Poinformował, że minister cyfryzacji w 2017 r. podjął prace legislacyjne nad projektem nowelizacji ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, który jest aktualnie przedmiotem prac parlamentarnych. Jego główne cele to zapewnienie możliwości dostępu do e-usług publicznych przy użyciu 1 loginu; stworzenie podstaw prawnych udostępniania publicznych usług elektronicznych oraz udostępniania i rozwijania aplikacji mobilnej „mObywatel”. Wszystkie zmiany zmierzają do tego, by zapewniać obywatelom efektywne e-usługi publiczne, a dzięki temu wspierać rozwój społeczny i gospodarczy przy aktywnym współudziale administracji rządowej i samorządowej.

Podstawy prawne informatyzacji w samorządzie terytorialnym przedstawiła prof. Elżbieta Ura z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego. Przypomniała, jakie są postawy prawne informatyzacji w Unii Europejskiej (m.in. strategia lizbońska, strategia Europa 2020, programy, np. „Łącząc Europę”). Za początki procesu informatyzacji administracji w Polsce uznała uchwalenie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne w 1997 r. Wspomniała też, że realizowany jest „Program zintegrowanej informatyzacji państwa”, zakładający centralizację zarządzania infrastrukturą teleinformatyczną i integrację zasobów, jakimi dysponuje państwo.

Z procesem informatyzacji w gminach i miastach Republiki Słowackiej uczestników konferencji zapoznała prof. Maria Hencovská. Jak poinformowała, trwa on już kilka lat. Słowacja stara się poprawić swoją słabą (4. od końca) pozycję pod względem informatyzacji, jaką w 2007 r. zajęła w rankingu UE. System informatyczny wypracował Związek Miast i Gmin Republiki Słowackiej. Obecnie program digitalizacji obejmuje 70–72% miast i gmin, drogą elektroniczną wydano 320 tys. decyzji administracyjnych, a 2,5 mln obywateli korzysta z usług teleinformatycznych.

O ochronie danych osobowych w perspektywie rozporządzenia PR i Rady (UE) 2016/679 mówiła dr hab. Magdalena Sitek z Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie. Jak przypomniała, rozporządzenie RODO nałożyło na samorządy – jako podmioty publiczne – obowiązek ochrony danych osób fizycznych. Obowiązki gmin w tym zakresie przedstawiła na przykładzie Urzędu Miejskiego w Grodzisku Mazowieckim.

Prezentując wybrane zagadnienia z zakresu postępu technicznego w administracji samorządowej, prof. Stanisław Pieprzny z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego przedstawił kamienie milowe w historii informatyzacji. Omawiając realia w polskich samorządach, zwrócił uwagę, że tylko 30% obywateli załatwia swoje sprawy z wykorzystaniem e-administracji. Wyraził nadzieję, że sytuację w tej dziedzinie poprawią nowe programy rządowe.

Próbę odpowiedzi na pytanie, czy między demokracją i informatyzacją w zarządzaniu lokalnym istnieje porozumienie czy nieustanny konflikt, podjął prof. Igor Palúš z Wydziału Administracji Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach. Jak stwierdził, demokracja jest silnie zakorzeniona w konstytucji Słowacji i innych przepisach prawa, informatyzacja nie ma tak dużej bazy prawnej. Demokracja dobrze sobie radzi nawet przy biernej postawie obywateli, informatyzacja zaś ma sens tylko wtedy, gdy obywatele nie są pasywni. Przed Słowacją stoją 3 zadania w związku z procesem informatyzacji: przygotowanie szerszych podstaw prawnych, zapewnienie środków na jej rozwój i przekonanie do tego obywateli.

Drugą część konferencji poświęcono szczegółowym kwestiom dobrej administracji. Mówiąc o informatyzacji w samorządach i zasadzie jawności budżetu, dr hab. Elżbieta Feret z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego postawiła tezę, że pełny przejaw informatyzacji administracji publicznej to budżet obywatelski, kiedy społeczności lokalne zgłaszają propozycje wykorzystania środków finansowych za pomocą narzędzi informatycznych. Podała przykład głosowania w sprawie budżetu partycypacyjnego Rzeszowa na 2018 r. – 9,5 tys. na 15 tys. głosów oddano elektronicznie.

Rejestry teleinformatyczne w gminie a ochrona praw jednostki to temat wystąpienia dr. hab. Jarosława Dobkowskiego z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, który omówił przykłady aktów stanu cywilnego.

O zjawiskach społecznie niepożądanych w informatyzacji administracji mówił dr Krzysztof Krassowski z Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie. W tym kontekście przytoczył przykłady zachowań korupcyjnych.

Dr Sebastian Bentkowski z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przedstawił prawno-organizacyjne aspekty informatyzacji na poziomie urzędu gminy, w tym m.in. sposób uregulowania, stopień zaangażowania w ten proces jednostek samorządu niższego szczebla.

O zagrożeniu cryptojackingiem (wykorzystanie mocy obliczeniowej cudzego komputera, np. odwiedzającego stronę internetową, do kopania kryptowaluty)w samorządzie terytorialnym mówił Karol Hermanowski z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Podczas dyskusji podnoszono m.in., że myśląc o dobrodziejstwach e-administracji, należy pamiętać, iż część społeczeństwa z wyboru lub na skutek ograniczeń nie ma do niej dostępu.

Podsumowując konferencję, senator Piotr Zientarski wysoko ocenił poziom wystąpień i dyskusji. Zapowiedział, że cykl konferencji poświęconych samorządowi będzie kontynuowany.

Źródło: Senat RP