O roli i znaczeniu Polonii i Polaków za granicą w kształtowaniu świadomości historycznej i tożsamości narodowej oraz o nowelizowanej aktualnie Karcie Polaka dyskutowano w Senacie 30 kwietnia 2019 r. podczas posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej.

Marszałek Senatu Stanisław Karczewski powiedział, że Polonia się zmienia, Polska się zmienia i muszą zmieniać się akcenty współpracy między Polonią a Polską. Zaznaczył jednak, że najważniejsze pozostaje utrzymanie związku naszych rodaków poza granicami z macierzą, podtrzymywanie ich tożsamości narodowej.

Marszałek wyraził zadowolenie z faktu, że coraz więcej organizacji i stowarzyszeń w Polsce zajmuje się sprawami Polonii. To, zdaniem marszałka, świadczy o zainteresowaniu sprawami Polonii i Polaków poza granicami. Podkreślił, że współpraca Polski z Polonią i Polakami za granicą jest zdywersyfikowana. Zajmuje się nią obok Senatu m.in. ministerstwo edukacji narodowej, ministerstwo spraw zagranicznych. W ocenie S. Karczewskiego dyskusja na posiedzeniu pokazała, że jest wiele spraw i problemów, które zajmują Polaków poza granicami kraju i to dotyczących kwestii fundamentalnych jak i kwestii szczegółowych. Dlatego Senat wsłuchuje się uważnie w głosy członków Polonijnej Rady Konsultacyjnej, analizuje ich opinie, aby dostosować politykę państwa do potrzeb Polonii i Polaków poza granicami.

Członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej wskazywali, że obrona dobrego imienia Polski i Polaków powinna być jednym z najważniejszych zadań organizacji polonijnych i polskich poza granicami. Podkreślali, że, do obrony dobrego imienia potrzebne są argumenty, a do tego niezbędna jest znajomość historii Polski i świadomość narodowa. Proponowali kłaść jeszcze większy nacisk na edukację polonijną. Przedstawiciel młodej brytyjskiej Polonii Tomasz Machura zwrócił uwagę, że młodzi Polacy za granicą mają bezpośredni kontakt z krajem, rodziną, znajomymi poprzez internet i nie są zainteresowani zrzeszaniem się w organizacjach polonijnych, a chętnie włączyliby się w różne akcje dotyczące np. obrony dobrego imienia Polski. Jego zdaniem bezpośredni przekaz polskich władz – list, apel – lepiej do nich trafia i spotyka się z pozytywnym odzewem.

O nowelizacji ustawy Karta Polaka mówił wiceprzewodniczący senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senator Artur Warzocha. Podkreślił, że uprawnienia, które naszym rodakom zza wschodniej granicy dała Karta Polaka wskutek tej nowelizacji zostaną rozszerzone na cały świat. Senator podkreślił, że Karta Polaka poza realnymi korzyściami dla jej posiadaczy ma wymiar symboliczny, bo potwierdza przynależność do narodu polskiego.

O tym wymiarze mówiła Andżelika Borys, prezes Związku Polaków na Białorusi. Podkreśliła też, że dzięki Karcie Polaka możliwe stało się zachowanie polskiej tożsamości przez Polaków na Białorusi. „Dzięki temu powstały szkoły komercyjne i społeczne, przetrwała nauka języka polskiego” – powiedziała prezes Borys. Dodała, że Karta Polaka nie może być tylko paszportem do Polski - jej posiadacze muszą się wykazać znajomością języka polskiego i polskiej kultury. Apelowała, by utrzymane zostały kryteria przyznawania tej karty.

Senator A. Warzocha wskazywał, że np. Polonusi w Ameryce Południowej, gdzie najmłodsze pokolenie Polonii bardzo słabo lub wcale nie mówi po polsku, jednak czuje się związane z Polską.

Dyrektor Biura Polonijnego Senatu Grzegorz Seroczyński zaprezentował Polonijnej Radzie Konsultacyjnej informację o ofertach złożonych w 2018 r. na realizację zadania publicznego w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2019 r.

Polonijna Rada Konsultacyjna przy obecnym marszałku Senatu została powołana uchwałą Senatu na początku lipca 2015 r. Jej zadaniem jest m.in. wyrażanie opinii na temat projektów ustaw i uchwał związanych z Polonią. Członków Rady powołuje i odwołuje marszałek Senatu spośród osób reprezentujących organizacje polonijne i polskie z zagranicy; pełnią oni swoją funkcję honorowo. Kadencja Rady trwa jedną kadencję Senatu. Marszałek zwołuje posiedzenie Rady przynajmniej raz w roku i sam przewodniczy jej obradom.

Źródło: Senat RP