28 maja 2019 r. zakończyło się 79. posiedzenie Senatu, na którym Izba rozpatrzyła 12 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki. Podjęła uchwałę okolicznościową i zmieniła skład swoich komisji.

24 maja 2019 r. późnym wieczorem zakończył się pierwszy dzień 79. posiedzenia Senatu. Izba przyjęła 4 ustawy, z których największe kontrowersje wywołała nowelizacja kodeksu karnego m.in. zaostrzająca kary za przestępstwa pedofilii. Odbyła się nad nią burzliwa 5-godzinna debata z udziałem ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Nowelizację przyjęto z 42 poprawkami.

Przed przystąpieniem do obrad senatorowie uczcili minutą ciszy zmarłego 15 maja senatora IV kadencji Jana Cimanowskiego.

W wyniku głosowań Senat wprowadził 42 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z nich wprowadza fakultatywne, a nie jak uchwalił Sejm – obligatoryjne, orzekanie o zakazie stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia osób, które będąc prawomocnie skazane na dożywotnie pozbawienie wolności albo długoterminową karę pozbawienia wolności, ponownie dopuściły się ciężkiego przestępstwa. Utrzymano obowiązujący okres niezbędny do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary sprawców skazanych na najsurowsze kary pozbawienia wolności, czyli w wymiarze nie krótszym niż 25 lat. W katalogu okoliczności łagodzących karę uwzględniono pojednanie się pokrzywdzonego ze sprawcą. Od 2 do 15 lat więzienia będzie groziło nie tylko za obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 lat, ale także czyn polegający na doprowadzeniu go do obcowania płciowego. Wydłużono też okres, przed upływem którego nie może nastąpić przedawnienie występków przeciwko życiu i zdrowiu popełnionych na szkodę małoletniego; pokrzywdzony będzie mógł zgłosić przestępstwo do 40., a nie do 30. roku życia. Przedawnieniu nie będzie ulegało przestępstwo gwałtu na dorosłych ze szczególnym okrucieństwem. Zrezygnowano z minimalnej 3-miesięcznej przerwy, jako przesłanki fakultatywnego orzeczenia elektronicznej kontroli miejsca pobytu. Obowiązkową kontrolą miejsca pobytu objęto wyłącznie skazanych najbardziej niebezpiecznych. Zgodnie z inną senacką poprawką karane będzie też niezawiadomienie o zleceniu zabójstwa. Kolejna zmiana zwiększyła do 300 stawek dziennych lub do 300 tys. zł grzywny, orzekane wyrokiem nakazowym. W noweli podwyższono wiek prawnokarnej ochrony dzieci z 15 do 16 lat. Zlikwidowano przedawnienie za gwałcenie dziecka. Zwiększono także kary za pedofilię. Gwałcicielowi dziecka grozić będzie od 5 do 30 lat więzienia. Jeżeli natomiast osoba małoletnia pozostawała pod pieczą sprawcy, dolna granica kary zostanie podwyższona do 8 lat. Gdy następstwem gwałtu będzie śmierć dziecka, sprawcy ma grozić kara dożywocia. Nowe przepisy podwyższają również kary za seksualne wykorzystanie dzieci – od 2 do 15 lat więzienia (dotychczas od 2 do 12 lat). Sprawcy brutalnych zbrodni pedofilskich nie będą mogli skorzystać z przedterminowego zwolnienia. W najcięższych wypadkach sąd będzie mógł wyłączyć możliwość wcześniejszego warunkowego zwolnienia. Zakres informacji ujawnianych w tzw. rejestrze pedofilów zostanie uzupełniony o dane dotyczące zawodu wyuczonego i wykonywanego przez sprawcę w chwili popełnienia przestępstwa. Pozostałe zmiany dotyczą m.in. elastycznego wymiaru kar. Nowelizacja przewiduje likwidację osobnej kary 25 lat więzienia i wprowadzenie elastycznego wymiaru kar: od 15 dni do 30 lat pozbawienia wolności i dożywocia.

Z 4 poprawkami legislacyjnymi i doprecyzowującymi przyjęto nowelizację ustawy o Polskiej Agencji Kosmicznej oraz ustawy o działach administracji rządowej (projekt rządowy). Jedna z nich dookreśla okoliczności zastosowania fakultatywnego odwołania prezesa agencji przed upływem kadencji. Nowela ma na celu m.in. uporządkowanie i doprecyzowanie zakresu zadań Polskiej Agencji Kosmicznej (PAK), dostosowanie nadzoru nad nią do rozwiązań obowiązujących w innych krajach europejskich, a także usprawnienie jej organizacji. PAK ma w większym stopniu wspierać polski przemysł kosmiczny i użytkowanie przestrzeni kosmicznej oraz rozwój technik kosmicznych i badań. Będzie eksperckim zapleczem dla instytucji państwowych związanych z polityką kosmiczną. Do zadań PAK w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa dodano dwie nowe dziedziny: technologie rakietowe i analizę zagrożeń w przestrzeni kosmicznej. Agencja będzie też wspierać promocję polskiej gospodarki i myśli naukowej na arenie międzynarodowej.

Bez poprawek przyjęto:

Ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ujednolica charakter i wysokość kar z tytułu błędnego określenia poziomu refundacji recept, np. niezgodnego z uprawnieniami świadczeniobiorcy lub osoby uprawnionej czy nieuzasadnionego udokumentowanymi względami medycznymi.

Ustawę o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy) przywracającą zlikwidowane połączenia w małych miejscowościach, co ma przeciwdziałać wykluczeniu komunikacyjnemu. Odtwarzanie połączeń będzie się odbywać we współpracy z samorządami gminnymi, powiatowymi i wojewódzkimi. Fundusz rozwoju przewozów będzie państwowym funduszem celowym, pozostającym w dyspozycji ministra ds. transportu, a obsługiwanym przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na dofinansowanie tego funduszu w 2019 r. wyniesie 300 mln zł, a w latach kolejnych, od 2020 do 2028 r. – 800 mln zł.

W drugim dniu obrad Senat rozpatrzył 8 ustaw.

Z 29 poprawkami, głównie doprecyzowującymi, ujednolicającymi terminologię ustawy i redakcyjnymi, przyjęto ustawę o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (projekt rządowy) umożliwiającą lepszą kontrolę obrotu bronią i amunicją, a także wdrożenie System Rejestracji Broni (SRB). Ustawa dostosowuje polskie prawo do dyrektywy Rady Unii Europejskiej. Określa zasady podejmowania i wykonywania przez przedsiębiorców działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym i obrotu nimi, a także kontroli tej działalności. Nowe przepisy umożliwią przewóz amunicji na podstawie jednego dokumentu – zgody przewozowej, poświadczonej przez właściwego komendanta wojewódzkiego policji bez konieczności uzyskania zgody ministra ds. gospodarki. Nie przewidują zmiany dotychczas udzielonych koncesji.

16 poprawek wprowadzono do ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek eliminuje spośród uprawnionych do wyższej bonifikaty osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie z niepełnosprawnym. Kolejna zapewnia możliwość skorzystania z najwyższej bonifikaty obowiązującej w roku, w którym nastąpiło przekształcenie, gdy zaświadczenia o przekształceniu zostaną wydane i doręczone po 30 listopada 2019 r. Pozostałe zmiany mają charakter doprecyzowujący, redakcyjny, legislacyjny. Nowela ma usprawnić realizację programu Mieszkanie+ dzięki zwiększeniu zasobu gruntów, które będzie można wykorzystać na cele mieszkaniowe. Nowe przepisy umożliwią pozyskiwanie przez Krajowy Zasób Nieruchomości (KZN) nieruchomości stanowiących własność lub oddanych w użytkowanie wieczyste 1-osobowych spółek Skarbu Państwa. Podmioty te będą musiały przekazywać cyklicznie do KZN wykazy nieruchomości, którymi gospodarują. Gdy nieruchomość ujęta w wykazie zostanie przekazana do zasobu, którym gospodaruje KZN, spółkom wypłacana będzie należność, wyliczona na podstawie wartości rynkowej nieruchomości. Nowe przepisy nie będą stosowane do gruntów zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Senat przyjął bez poprawek:

Ustawę o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma usprawnić zaopatrzenie w wyroby medyczne poprzez zmianę regulacji dotyczących realizacji zleceń. Ułatwienia będą dotyczyć pacjentów, osób wystawiających zlecenia i wykonawców. Zmiany przewidują potwierdzenie posiadania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej i weryfikację zlecenia, w tym uprawnień dodatkowych, na dwóch etapach jego realizacji, tj. w czasie jego wystawiania i przyjmowania do realizacji. Pozwoli to NFZ nie dublować czynności, a pacjentom ułatwi uzyskiwanie świadczeń.

Nowelizację ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (projekt rządowy) przewidującą, że rodzice lub opiekunowie przebywający w szpitalu z chorym dzieckiem lub z osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym nie będą musieli płacić za zajmowane łóżko ani za otrzymane posiłki. Szpitale nie będą miały prawa pobierać za to opłat. Ma to przyczynić się do jak najczęstszych i nieograniczonych kontaktów hospitalizowanych chorych dzieci lub niepełnosprawnych z bliskimi.

Ustawę o zmianie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy – Prawo bankowe (projekt rządowy), która znosi limit 30-krotności podstawy wpłat w pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Nowela wprowadza też do systemu PPK inne uproszczenia, m.in. rozszerza katalog zatrudnionych o osoby na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński, umożliwia przekazywanie informacji uczestnikom PPK za pomocą systemu teleinformatycznego lub w formie papierowej.

Nowelizację kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego (projekt rządowy) korygującą przepisy dotyczące tzw. prawa filiacyjnego, czyli zasad ustalania i zaprzeczania ojcostwa i macierzyństwa. Nowela wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2013 r. (sygn. akt P 33/12), który uznał za niezgodny z konstytucją przepis kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przewidujący, że zaprzeczenie ojcostwa nie jest możliwe po śmierci dziecka. Ustawa umożliwia zakończenie procesów o zaprzeczenie ojcostwa, macierzyństwa i o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka, wszczętych za życia dziecka, a także ustalenie macierzyństwa lub ojcostwa na drodze sądowej po śmierci dziecka.

Ustawę o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze (projekt senacki), która likwiduje możliwość płynnego przekształcania spółdzielni pracy w spółki handlowe. Zanim spółdzielnia przekształci się w spółkę prawa handlowego, będzie musiała przejść proces likwidacji. Nowelizacja dostosowuje przepisy do wyroku i postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r.

Nowelizację kodeksu postępowania administracyjnego (projekt senacki) wprowadzającą do procedury administracyjnej zasadę, że nadanie pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w Szwajcarii albo w państwie członkowskim EFTA – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym będzie zrównane w skutkach z nadaniem pisma w polskiej placówce pocztowej. Ułatwi to korzystanie z praw obywatelom polskim przebywającym poza granicami kraju.

Izba podjęła też uchwałę w 40. rocznicę I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski oraz w 30. rocznicę odrodzenia Senatu RP (inicjatywa senatora Jana Żaryna), w której przypomina, że słowa wypowiedziane przez papieża Jana Pawła II na pl. Zwycięstwa w Warszawie 2 czerwca 1979 r. zapadły głęboko w zbiorową pamięć Polaków, stając się sygnałem do niezwykłych przemian. „Obudzeni jako naród przez Jana Pawła II, znaleźliśmy w sobie siłę, by wbrew przemocy i kłamstwu budować sferę wolności w ramach wielkiego ruchu +Solidarność+” – głosi uchwała. Stało się to możliwe, gdy w Polsce i innych krajach Europy Wschodniej zaczęły się kruszyć podstawy komunistycznego systemu. 30 lat temu, 4 czerwca 1989 r., Polacy mogli po raz pierwszy potwierdzić swoje niepodległościowe aspiracje w akcie wyborczym. Po czerwcowych wyborach Senat stał się naturalnym symbolem ciągłości między II a III Rzecząpospolitą. „Senat IX kadencji z dumą wspomina wybory 4 czerwca 1989 roku i pierwszą kadencję w pełni demokratycznego Senatu RP” – napisano w uchwale.

Senat postanowił nie wnosić do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (projekt Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji), przyznającego osobom, które pobierają emeryturę z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem ze względu na jego stan zdrowia (tzw. emeryturę EWK), świadczenie pielęgnacyjne w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy aktualną pełną wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a pobieraną emeryturą EWK netto. Projekt miał na celu realizację postulatu, zawartego w petycji skierowanej do Senatu.

Źródło: Senat RP