11 września 2020 r. zakończyło się 15. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 2 ustawy, do których wprowadziła poprawki. Zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw i zmieniła skład komisji senackiej.
Senat z 45 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali o rozszerzeniu kręgu podmiotów, którym przysługuje dodatkowe świadczenie postojowe i zwolnienie z opłacania należnych składek, m.in. o agencje reklamowe i pozostałe agencje transportowe, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, działalność związaną z organizacją targów, wystaw, kongresów i projekcją filmów. Postanowili też zmniejszyć z 80 do 75% poziom obniżenia przychodu przedsiębiorców wymagany do uzyskania dodatkowego świadczenia postojowego i zwolnienia ze składek. Izba poparła poprawkę, która przewiduje, że wsparciem zostaną objęci także organizatorzy turystyki wpisani do właściwego rejestru po 7 marca 2020 r. Przyjęte poprawki modyfikują też sposób obliczania wysokości opłaty wnoszonej przez organizatora turystyki na Turystyczny Fundusz Pomocowy. Zakładają również, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i osoby działające w jego imieniu będą ponosić odpowiedzialność za wyrządzenie szkody wynikłej „z niewłaściwej realizacji wypłat”. Poprawkiwydłużają ponadto do 30 września 2020 r. okres zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek. Część poprawek ma charakter legislacyjny i redakcyjny. Tzw. tarcza antykryzysowa dla branży turystycznej wprowadza instrumenty mające wzmocnić pomoc dla przedstawicieli branży turystycznej. Nowela przewiduje, że organizator turystyki za pośrednictwem systemu teleinformatycznego będzie mógł złożyć do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) wniosek o udzielenie wypłaty wraz z wykazem umów, od których odstąpili klienci. Podróżny też będzie mógł złożyć do UFG wniosek o rekompensatę. Środki na wypłaty mają pochodzić z nowo utworzonego Turystycznego Funduszu Zwrotów, stanowiącego wyodrębniony rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego, a zasilanego m.in. z budżetu państwa czy Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Nowela przewiduje także utworzenie Turystycznego Funduszu Pomocowego, który będzie udzielać pożyczek na zwroty wpłat klientów w nadzwyczajnych i nieuniknionych okolicznościach w terminie 7 dni od złożenia wniosku. Zgodnie z nowelizacją o wypłatę świadczeń postojowych będą się mogli ubiegać prowadzący działalność sezonową piloci wycieczek i przewodnicy turystyczni, którzy zawiesili działalność po 31 sierpnia 2019 r. i wykonywali ją sezonowo nie dłużej niż 9 miesięcy w roku, a także agenci turystyczni. Część branż, która do tej pory skorzystała z postojowego, będzie miała prawo do dodatkowego świadczenia. Branża turystyczna będzie zwolniona ze składek, m.in. na ZUS, należnych od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r. pod warunkiem wykazania znacznego uszczuplenia przychodów; co najmniej o 80% w stosunku do przychodu z tego samego miesiąca 2019 r.
Izba wprowadziła 19 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, ustawy o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (projekt poselski). Jedna z nich umożliwia uznanie lokatora reprywatyzowanej nieruchomości za stronę postępowania przed Komisją ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Kolejne zmiany rozszerzają katalog decyzji komisji, których skutek rodzi obowiązek przejęcia nieruchomości w zarząd przez m.st. Warszawę, a także zwalniają miasto z odpowiedzialności majątkowej względem właściciela budynku z tytułu przejęcia i sprawowania zarządu. Senackie poprawki wprowadzają również ustawową gwarancję skutków w zakresie sprawowania zarządu przez m.st. Warszawę lub Skarb Państwa po wydaniu decyzji Komisji ds. reprywatyzacji. Następne poprawki mają na celu usunięcie z ustawy o gospodarce nieruchomościami przesłanek do odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste i doprecyzowanie, że odmowa oddania gruntu w użytkowanie wieczyste części gruntu, budynku lub ich części składowych może nastąpić, gdy przesłanki odmowy dotyczą nie mniejszej niż 50% powierzchni gruntu, budynku. Skreślono ponadto przepis stanowiący podstawę do odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste ze względu na nabycie roszczenia od kuratora bezpodstawnie ustanowionego, od kuratora spadku lub z naruszeniem przepisów o dziedziczeniu. Na Skarb Państwa nałożono obowiązek przejęcia zobowiązań i wierzytelności wynikających z decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy, nakładających obowiązek zwrotu nienależnych świadczeń. Przyjęte poprawki zakładają też, że nie będzie przysługiwało zażalenie na postanowienie w sprawie umorzonego postępowania. Przewidują, że następcy prawni uprawnionego, który zmarł, uzyskają prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Nowelizacja ma usprawnić postępowania toczące się przed Komisją ds. usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, m.in. przeciwdziałać przewlekłości toczących się postępowań i zwiększyć zaufanie obywateli do komisji i jej rozstrzygnięć. Nowela m.in. umożliwia udzielenie pełnomocnictwa adwokata lub radcy prawnego do reprezentowania komisji, poszerza też dotychczasowy katalog przesłanek, stanowiących podstawę do nałożenia obowiązku zwrotu równowartości nienależnego świadczenia m.in. o zajmowanie lokalu przez lokatora, przeznaczenie nieruchomości na cele nauki, oświaty i kultury, położenie gruntu w ramach publicznego kompleksu wypoczynkowego lub niemożność pogodzenia z prawidłowym ukształtowaniem stosunków sąsiedzkich). Składający wniosek reprywatyzacyjny i jego ewentualni następcy prawni nie mogą być reprezentowani przez kuratora spadku lub kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Sprzeciw wobec decyzji komisji przyznających odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługiwać będzie jedynie lokatorom nieruchomości warszawskich, a m.st. Warszawie ‒ nie. Wszystkie decyzje zaskarżone dotychczas wyłącznie przez m.st. Warszawa mają zostać uznane za ostateczne i prawomocne. Środki, z których wypłacone byłyby odszkodowania i zadośćuczynienia m.st. Warszawa przekazałoby na rachunek Funduszu Reprywatyzacji.
Tego dnia Izba przyjęła 2 projekty ustaw. Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji (inicjatywa Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wniesiona na podstawie art. 69 ust. 1 Regulaminu Senatu) przewiduje, że przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługującego osobie, której wymiar czasu pracy został obniżony na podstawie tzw. ustawy covidowej, będzie uwzględniane wynagrodzenie w wysokości ustalonej dla wymiaru czasu pracy obowiązującego przed jego obniżeniem.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (inicjatywa grupy senatorów) ma na celu przywrócenie emerytom urodzonym także w innym roku niż 1953 r. (dotyczyła ich nowelizacja ustawy z 19 czerwca 2020 r.) pełnej podstawy obliczenia emerytury pomniejszonej w 2012 r. o kwoty pobranych tzw. emerytur wcześniejszych.
W ostatnim dniu obrad senatorowie zapoznali się ze sprawozdaniem rzecznika praw dziecka Mikołaja Pawlaka o działalności w 2019 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Jak podkreślił rzecznik, przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Uznaje też, że naturalnym środowiskiem i miejscem jego rozwoju jest rodzina. Zapewnił, że podejmuje działania zmierzające do ochrony dzieci przed przemocą, okrucieństwem, deprawacją, demoralizacją, wyzyskiem, zaniedbaniem i każdym innym złym traktowaniem. „Dzieckiem jest każda osoba, istota ludzka od poczęcia do 18. roku życia. Ten aspekt, jakże podstawowy i istotny, niestety, budzi ciągle wątpliwości, a przypominanie o podstawowym prawie człowieka budzi ataki” – zaznaczył Mikołaj Pawlak. Pytania senatorów dotyczyły m.in. jego współpracy z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniem Ordo Iuris, kryteriów, jakimi kieruje się w doborze swoich współpracowników i ekspertów. Inna kwestia dotyczyła zeszłorocznych strajków nauczycieli. Jak stwierdził Mikołaj Pawlak, relacje prawa nauczycieli do strajku i prawa dzieci do nauki, tego, które z tych praw i w jakiej formie powinno mieć pierwszeństwo, powinien rozstrzygnąć Trybunał Konstytucyjny. Kolejne pytania dotyczyły informacji rzecznika o przekazywaniu przez edukatorów seksualnych tabletek na zmianę płci w jednej z poznańskich szkół. Zdaniem senatora Bogdana Klicha było to rozpowszechnianie fake newsa. W jego opinii rzecznik zbyt często zapędza się w polemiki o charakterze ideologicznym. Krytyczne uwagi senatorów dotyczyły też opinii rzecznika praw dziecka na temat istniejącego kompromisu aborcyjnego i przystąpienia razem z posłami Prawa i Sprawiedliwości do wniosku w tej sprawie skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego, opinii o dzieciach poczętych metodą in-vitro czy dzieciach nieheteronormatywnych. Zdaniem senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej dotychczasowe działania rzecznika praw dziecka budzą poważne zastrzeżenia. Według niej szczególny rodzaj jego misji wymaga spokoju i ciszy. Niestety, tych warunków nie spełnia obecny rzecznik praw dziecka. Dlatego powinien rozważyć dalsze kontynuowanie swej misji. W ocenie senatora Marcina Bosackiego rzecznik Mikołaj Pawlak jest „kierowanym obsesjami żołnierzem walki ideologicznej” i powinien zostać jak najszybciej odwołany z funkcji rzecznika praw dziecka. O braku bezstronności, niezależności i obiektywizmu mówili senatorowie Magdalena Kochan i Adam Szejnfeld. Za dotychczasową działaność rzecznika praw dziecka dziękował natomiast senator Kazimierz Wiatr, pozytywnie oceniając jego wysiłki na rzecz ochrony życia czy prawa rodziców do wychowywania swoich dzieci. Według senatora Jana Marii Jackowskiego senacką debatę na temat sprawozdania rzecznika praw dziecka zdominowała warstwa polityczno-ideologiczna. Zdaniem senatora Mikołaj Pawlak był krytykowany przede wszystkim ze względu na swoje poglądy i przekonania, a nie podejmowane działania. Apelował o niewypaczanie konstytucyjnej wartości wolności słowa. Skonstatował też, że w Polsce coraz częściej do debaty publicznej wkrada się terror politycznej poprawności.
Źródło: Senat RP
Foto: Kancelaria Senatu/Michał Józefaciuk