W nocy z 14 na 15 lipca 2017 r. zakończył się trzeci dzień 45. posiedzenia Senatu. Po wielogodzinnej, burzliwej debacie senatorowie bez poprawek przyjęli nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, a także nowelę ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Izba wznowi obrady 18 lipca br. o godz. 11.00. Senatorowie zapoznają się m.in. ze sprawozdaniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w 2016 r. wraz z informacją o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Wysłuchają też informacji o działalności Rady Mediów Narodowych w 2016 r.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewiduje ona powstanie w KRS dwóch izb oraz wygaszenie po 30 dniach od jej wejścia w życie kadencji dotychczasowych członków rady, zarówno 15 sędziów, jak i sześciu parlamentarzystów. Nowi członkowie rady – sędziowie zostaną wybrani na wspólną cztero-letnią kadencję (tylko raz można byłoby być wybranym do KRS ponownie). Kandydatów sędziów na członków KRS marszałkowi Sejmu ma zgłaszać prezydium Sejmu lub grupa co najmniej 50 posłów. Mogliby oni wskazywać kandydatów wyłącznie spośród sędziów zarekomendowanych przez środowiska prawnicze – stowarzyszenia sędziów lub prokuratorów, grupy co najmniej 25 sędziów lub prokuratorów, Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych oraz Krajową Radę Notarialną. W skład Pierwszego Zgromadzenia KRS wejdą: I prezes Sądu Najwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, minister sprawiedliwości, osoba powołana przez prezydenta, czterech posłów i dwóch senatorów. Drugie Zgromadzenie KRS ma utworzyć 15 sędziów wszystkich szczebli, wybieranych przez Sejm. Zgodnie z nowelą, jeżeli obie izby KRS będą miały rozbieżne opinie o kandydacie na sędziego, wówczas ta, która wydała opinię pozytywną, będzie mogła zwrócić się o podjęcie decyzji w tej sprawie przez KRS w pełnym składzie. Kandydata na sędziego musiałoby poprzeć 2/3 składu całej rady. Zgodnie z nowelizacją wygaszona zostanie także kadencja rzecznika dyscyplinarnego sądów. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), która wprowadza zmiany w zasadach powoływania i odwoływania prezesów sądów, zwiększa uprawnienia ministra sprawiedliwości w tym zakresie, a także przewiduje losowe przydzielanie spraw sędziom. Nowelizacja odstępuje od modelu powoływania prezesów sądów apelacyjnych i okręgowych przez ministra sprawiedliwości po uzyskaniu opinii zgromadzeń ogólnych sądów. W celu wzmocnienia nadzoru zewnętrznego sprawowanego przez ministra nastąpi odstąpienie od dotychczasowej zasady powoływania prezesa sądu rejonowego przez prezesa sądu apelacyjnego z zastosowaniem procedury opiniowania kandydata na rzecz powołania go przez ministra. W procedurze odwoływania prezesów opinia KRS będzie wiążąca. Musi zostać podjęta kwalifikowaną większością 2/3 głosów. Obecnie prezesi sądów apelacyjnych i okręgowych mogą być odwołani przez ministra jedynie w wypadku rażącego niewywiązywania się z obowiązków służbowych lub gdy dalsze pełnienie przez nich tej funkcji nie da się pogodzić z dobrem wymiaru sprawiedliwości. Nowela umożliwia odwołanie również w sytuacji „uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych” i szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych. Przepis przejściowy nowelizacji przewiduje, że prezesi i wiceprezesi sądów „mogą zostać odwołani przez ministra sprawiedliwości, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, bez zachowania wymogów” określonych w przepisach. Przez pół roku będzie też możliwość dokonania przez prezesów „przeglądu stanowisk funkcyjnych” w sądach, czyli m.in. przewodniczących wydziałów. Nowelizacja przewiduje, że sprawy będą przydzielane sędziom losowo, w ramach poszczególnych kategorii, a przydział spraw ma być równy. W razie przydzielenia sprawy wymagającej „nadzwyczajnego nakładu pracy” sędzia sprawozdawca będzie mógł wystąpić do prezesa sądu o wstrzymanie mu na określony czas przydziału kolejnych spraw. Specjalny elektroniczny system wzorowany na niemieckim „zważy” gatunkowo poszczególne sprawy. Wprowadzona zostanie także zasada niezmienności składu orzekającego. Nowela zakłada, że sędzią sądu apelacyjnego będzie mógł zostać sędzia sądu rejonowego lub prokurator, pod warunkiem 10-letniego stażu pracy. Przyjęta bez poprawek.

Pozostałe ustawy przyjęte przez Senat tego dnia:

Ustawa o zmianie ustawy o sporcie oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944‒1990 oraz treści tych dokumentów(projekt rządowy). Jej celem jest zwiększenie przejrzystości działania polskich związków sportowych. Nowela do definicji ustawowej sportu dodaje aktywność intelektualną, mającą na celu osiągniecie wyniku sportowego. W ten sposób do dyscyplin sportowych zostaną zaliczone: szachy, warcaby, brydż sportowy i sporty elektroniczne (e-sporty). Ustawa umożliwia również ministrowi ds. kultury fizycznej przyznawanie stypendium sportowego w szczególnie uzasadnionych wypadkach, np. gdy osiągnięcie wyników sportowych uniemożliwia kontuzja. Ustawa wprowadza ponadto zakaz pełnienia funkcji w zarządach i organach kontroli wewnętrznej polskich związków sportowych przez byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa PRL. Przyjęta z 10. poprawkami.

Ustawa o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy). Określa ona nowe zasady przyjmowania cudzoziemców do wykonywania pracy sezonowej i krótkoterminowej w Polsce. Nowela wdraża do polskiego prawa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego. Zakres dyrektywy obejmuje częściowo wypadki, w których obywatele 6 państw (Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Ukraina i Rosja) mogą korzystać z uproszczonej procedury dostępu do rynku pracy, polegającej na rejestracji w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, przewidzianej w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej. Na tej podstawie możliwe jest powierzenie cudzoziemcowi pracy przez okres 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy bez zezwolenia na pracę. Nowela wprowadza nowy rodzaj zezwolenia na pracę dla cudzoziemców ‒ zezwolenie na pracę sezonową. Zezwolenia takie będą wydawane na pracę w sektorze turystycznym, ogrodnictwie i rolnictwie przez starostę na okres do 9 miesięcy w roku kalendarzowym. Przyjęta z 6. poprawkami.

Ustawa o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy). Jej celem jest likwidacja barier w ubieganiu się o finansowanie zwrotne w ramach rządowego programu popierania budownictwa czynszowego (m.in. finansowanie wyłącznie lokali na wynajem bez możliwości finansowania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, bezwzględny warunek przeznaczenia minimum 50% lokali dla osób wychowujących co najmniej 1 własne lub przysposobione dziecko), a także problemów pojawiających się podczas eksploatacji lokali mieszkalnych wybudowanych w ramach programu (m.in. obniżone limity dochodowe najemców w zasobach na wynajem, zaostrzone zasady podnoszenia czynszu osobom o dochodach przekraczających nawet nieznacznie limity określone ustawą). W noweli przewidziano m.in. podwyższenie limitu dochodów uprawniających do najmu lokalu mieszkalnego o umiarkowanym czynszu oraz złagodzenie warunku wynajęcia 50% lokali dla osób wychowujących co najmniej 1 dziecko. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zwiększa ona kompetencje generalnego konserwatora zabytków w zakresie kształtowania obsady personalnej terenowych organów ochrony zabytków. Rozszerza zakres środków nadzoru i koordynacji przysługujących naczelnemu organowi ochrony zabytków w stosunku do organów, dla których pełni funkcję nadrzędną, co ma służyć poprawie efektywności działania wojewódzkich służb konserwatorskich. Nowelizacja powołuje Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków. Jego środki będą przeznaczane na dofinansowanie koniecznych prac konserwatorskich lub restauratorskich przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa, prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru. W ustawie przewidziano też udzielenie tymczasowej ochrony tym zabytkom nieruchomym, wobec których wszczęto postępowanie o wpis do rejestru zabytków. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewiduje ona, że do postępowań w sprawach przyznania kategorii naukowej jednostce naukowej lub uczelni, w której zgodnie ze statutem nie wyodrębniono podstawowych jednostek organizacyjnych, nie będzie się stosowało przepisu obligującego organy administracji publicznej do zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji – do umożliwienia stronom wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań oraz przepisu przewidującego, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Przyjęta z 5. poprawkami.

Ustawa o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (projekt rządowy), na podstawie której 1 października 2017 r. ma zostać powołana Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej. Do jej zadań będzie należało m.in. inicjowanie i realizowanie działań wspierających międzynarodową wymianę akademicką oraz proces umiędzynarodowienia polskich uczelni i jednostek naukowych; upowszechnianie informacji o polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki; upowszechnianie języka polskiego poza krajem. NAWA przejmie wszystkie obowiązki Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej, które zostanie zlikwidowane. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt rządowy). Przewiduje ona możliwość jednorazowego, corocznego rozliczenia nakładów na wybrane środki trwałe do 100 tys. zł przy jednoczesnym minimalnym nakładzie inwestycji w wysokości 10 tys. zł oraz bezpośredniego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zaliczek na takie nabycie. Nowela zakłada ponadto, że pobór zryczałtowanego podatku z tytułu przychodów uzyskanych na terytorium Polski przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej będzie wyłączony, w stosunku do przychodów uzyskiwanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy), której celem jest wprowadzenie usprawnień i uproszczeń oraz zapewnienie efektywnego wykorzystania środków funduszy Unii Europejskiej. Nowe przepisy są wynikiem doświadczeń we wdrażaniu programów operacyjnych polityki spójności w perspektywie finansowej 2014–20. Nowela przewiduje powołanie rzeczników funduszy europejskich czy wprowadzenie pomocy zwrotnej jako kolejnej obok dotacji i instrumentów finansowych formy wsparcia w ramach polityki spójności. Zmieniono też przepisy dotyczące projektów partnerskich i uregulowano tryb wyboru projektów z zakresu instrumentów finansowych. Nowela zakłada też, że od 1 stycznia 2018 r. Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji będzie prowadzony przez Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie, a nie Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. PARP ma z kolei prowadzić działania mające na celu dostosowanie kształcenia do zapotrzebowania gospodarki, w tym powołanie Rady Programowej do spraw kompetencji i sektorowych rad do spraw kompetencji. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt poselski). Dotyczy ona trybu powoływania i odwoływania zarządów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W przypadku, gdy rada nadzorcza wojewódzkiego funduszu nie wystąpi z wnioskiem do zarządu województwa o powołanie lub odwołanie członków zarządu tego funduszu, z wnioskiem takim występuje wojewoda. Przyjęta z 3. poprawkami.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (projekt rządowy), która realizuje rekomendacje zawarte w „Przeglądzie systemów wsparcia rodzin”, przyjętym przez Radę Ministrów 4 kwietnia 2017 r. Zrezygnowano m.in. z planowanego od 1 listopada 2017 r. wzrostu kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz wzrostu wysokości świadczeń rodzinnych. Zdecydowano, że z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego będzie przysługiwał 1 dodatek do zasiłku rodzinnego niezależnie od liczby dzieci, nad którymi został udzielony urlop wychowawczy. Do katalogu dochodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składających się na dochód, na podstawie którego ustalane jest prawo do uzależnionych od dochodu świadczeń rodzinnych, dodano stypendia finansowane ze środków Unii Europejskiej przyznawane osobom bezrobotnym. Zmiany w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 polegają m.in. na rozszerzeniu listy podmiotów, które mogą założyć żłobek lub klub dziecięcy, o instytucje publiczne zapewniające miejsca przede wszystkim dla dzieci swoich pracowników czy zwolnieniu żłobków i klubów dziecięcych z opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania i użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (projekt rządowy). Przewiduje ona rozszerzenie ochrony roszczeń pracowników, którzy z powodu niewypłacalności pracodawcy zostali pozbawieni pracy i świadczeń z tego tytułu, a także przyspieszenie udzielania pomocy finansowej pracownikom w przypadku faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę. Ochroną roszczeń pracowniczych zostaną objęte również osoby zatrudnione u pracodawcy, m.in. małżonek pracodawcy, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodzice, macocha, ojczym, rodzeństwo, wnuki, dziadkowie. Katalog świadczeń, które przysługują pracownikom w przypadku niewypłacalności pracodawcy, obejmie także świadczenie z tytułu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za rok poprzedzający rok, w którym ustał stosunek pracy, a także wówczas, gdy stosunek pracy ustał w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące po dacie wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Wydłużono ponadto z 9 do 12 miesięcy tzw. okresy referencyjne między rozwiązaniem stosunku pracy a datą niewypłacalności pracodawcy, uprawniające do uzyskania świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Nowelizacja ma też uporządkować i usprawnić tryb wypłaty świadczeń przez wojewódzkie urzędy pracy. W stosunku do tych samych pracowników danego pracodawcy te same zaległe jednorazowe świadczenia pracownicze będą mogły być wypłacone tylko raz, a zaległe świadczenia okresowe, w tym wynagrodzenie, za okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Przyjęta z 1. poprawką.

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), której celem jest m.in. skatalogowanie czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami oraz zarządzania nieruchomościami, ujednolicenie praktyki stosowania przepisów w zakresie zbywania nieruchomości publicznych na rzecz osób, które przez wiele lat dzierżawią lub użytkują nieruchomości publiczne. Przyjęta z 2. poprawkami.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (projekt rządowy). Ma ona umożliwić pełne wykorzystanie przewidzianych w nowelizowanej ustawie środków na dofinansowanie wkładów własnych w formie spłaty części kredytu hipotecznego przeznaczonego na zakup mieszkania oraz dodatkowego dofinansowania z tytułu urodzenia lub przysposobienia 3 lub kolejnego dziecka, poprzez wznowienie przyjmowania wniosków o dofinansowanie z terminem wypłaty wsparcia jeszcze w 2017 r. oraz umożliwienie przyjmowania takich wniosków na rok 2018 do chwili osiągnięcia limitu w postaci całej kwoty limitu określonego na dany rok. Ustawa daje prawo składania wniosków o dofinansowanie wkładu własnego do momentu, gdy kwota wynikająca ze złożonych wniosków z terminem wypłaty wsparcia w danym roku(pomniejszona o wypłacone od początku roku oraz przyznane i podlegające wypłacie w danym roku dodatkowe finansowe wsparcie z tytułu urodzenia lub przysposobienia trzeciego lub kolejnego dziecka), osiągnie równowartość całego limitu przeznaczonego na wypłaty w danym roku, zamiast obecnych 95%. Przyjęta bez poprawek.

Ustawę o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz zmianie niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ma ona umożliwić wdrożenie od początku roku szkolnego 2017/2018 nowego programu dostarczania do szkół owoców i warzyw oraz mleka i przetworów mlecznych. Zmieniono też przepisy dotyczące zawierania umów między rolnikami a odbiorcami produktów rolnych. Zniesiono obowiązek zawierania umów z podmiotami sprzedającymi produkty rolne bezpośrednio konsumentom. Ma to wzmocnić pozycję producenta rolnego. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (projekt rządowy), na podstawie której mandaty będzie można płacić także kartą płatniczą. Koszty opłat bankowych poniesie przyjmujący mandat. Z tej formy płatności będzie można skorzystać, jeśli policjant będzie miał urządzenie do autoryzacji rozliczeń bezgotówkowych. Policja zostanie bezpłatnie wyposażona w terminale płatnicze na podstawie porozumienia zawartego między ministrem rozwoju i finansów a Krajową Izbą Rozliczeniową, dotyczącego realizacji programu upowszechniania płatności bezgotówkowych w administracji publicznej. Przyjęta bez poprawek.

Ustawa o wykonywaniu zadań z zakresu promocji polskiej gospodarki przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu Spółka Akcyjna (projekt rządowy), przewidująca, że sieć nowych zagranicznych biur handlowych, podległych agencji, powstanie w miejscu wydziałów promocji handlu i inwestycji. Mają one zostać zlikwidowane w ciągu trzech lat od dnia, w którym ustawa wejdzie w życie. Docelowo nowych biur ma być 69. Działania z zakresu promocji polskiej gospodarki realizowanych przez PAIH to promocja eksportu polskich firm, zwłaszcza małych i średnich, promocja polskich branż, wspieranie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych i inwestycji polskich za granicą. Agencja ma także dostarczać przedsiębiorcom informacje ekonomiczno-handlowe na temat rynków zagranicznych, a inwestorom zagranicznym informacje na temat warunków i uregulowań prawnych prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W zakresie promocji polskiej gospodarki agencja będzie także mogła udzielać pomocy finansowej spełniającej przesłanki pomocy de minimis, dotyczącej w szczególności promocji eksportu polskich przedsiębiorców. Biura handlowe agencji otrzymają również nowe zadania, takie jak organizacja zagranicznych misji gospodarczych sprofilowanych pod kątem konkretnych branż, realizacja programów wsparcia dedykowanych poszczególnym rynkom lub branżom, opracowywanie strategii wejścia przedsiębiorstw na rynki zagraniczne, dokonywanie weryfikacji kontrahentów zagranicznych, a także świadczenie standardowych usług poza granicami kraju, zwiększających dostęp do informacji. Przyjęta bez poprawek.

Źródło: Senat RP