Komisje: Środowiska oraz Gospodarki Narodowej i Innowacyjności we współpracy z Polską Izbą Gospodarczą „Ekorozwój” zorganizowały 16 maja 2017 r. w Senacie konferencję „Polska liderem czystych technologii węglowych w Unii Europejskiej”.

Uczestnicy spotkania dyskutowali o tym, jakie działania w kwestii kształtowania polityki energetycznej powinna podejmować Polska, której gospodarka opiera się na węglu. O tych zagadnieniach mówiono zarówno w kontekście światowej polityki klimatycznej, jak i unijnej polityki zakładającej dekarbonizację energetyki, zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii w krajowych miksach energetycznych i zaostrzania norm emisji dla przemysłu. Przedstawiono też konkretne rozwiązania technologiczne, polegające m.in. na zgazowaniu węgla.

Otwierając spotkanie, marszałek Stanisław Karczewski przypomniał, że rząd przywiązuje ogromne znaczenie do innowacyjności, również w ramach Grupy Wyszehradzkiej, widząc w niej szansę dla Polski na arenie międzynarodowej. Zdaniem marszałka trzeba umieć współpracować, a jednocześnie dzielić się swoimi sukcesami. Dzięki temu będziemy bogatsi.

Przewodniczący Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności senator Andrzej Stanisławek poinformował, że w czerwcu 2017 r. odbędzie się konferencja poświęcona odnawialnym źródłom energii. Jak stwierdził, senatorom zależy na kształtowaniu zrównoważonego rozwoju Polski i ukazywaniu wszystkiego, co służy poprawie życia Polaków.

Zdaniem prowadzącego spotkanie wiceprzewodniczącego komisji gospodarki senatora Adama Gawędy najważniejszym jej celem jest przedstawienie tzw. raportu z drogi pokazującego, w jaki sposób z poziomu badawczego przejść do poziomu wdrożeniowego. Senator przypomniał, że zgodnie z unijnymi ustaleniami traktatowymi każdy kraj członkowski ma prawo do kształtowania swojego bezpieczeństwa energetycznego, uwzględniając wyznaczone przez UE cele – ochronę środowiska i redukcję emisji, ale każdy kraj ma prawo dojścia do nich własną drogą i wyznaczenia korzystnego dla siebie miksu energetycznego.

Przewodniczący sejmowej Komisji do Spraw Energii i Skarbu Państwa poseł Marek Suski stwierdził, że Polska, plasując się w głównym nurcie UE, zobowiązała się do niekorzystnych dla nas ustaleń, przede wszystkim w kwestii reedukacji emisji i dekarbonizacji gospodarki. Dzisiaj pokazujemy, że dzięki poszukiwaniu i wykorzystywaniu nowych technologii przetwarzania węgla może być inaczej.

Podczas konferencji problemy środowiskowe związane z wykorzystaniem węgla jako źródła energii omówił minister środowiska Jan Szyszko. Przypomniał, że Polska jest unijnym liderem w zasobach węgla kamiennego i brunatnego, mamy także ogromne zasoby gazu łupkowego i geotermalne. Zdaniem ministra Polska, mimo swojego wzrostu gospodarczego, od lat jest europejskim liderem w redukcji emisji zanieczyszczeń. Niestety, manipuluje się danymi i nasz kraj ze względu na wykorzystanie węgla bywa postrzegany jako główny truciciel. Według ministra jesteśmy w stanie emitować tyle samo, co pochłaniać. Jesteśmy do tego znakomicie przygotowani dzięki posiadanym zasobom leśnym czy glebowym. Dlatego możemy być liderem w zakresie rentowności klimatycznej pod warunkiem, że będziemy się koncentrować na realizacji porozumienia paryskiego, a nie tylko na redukcji emisji.

Aspekty bezpieczeństwa energetycznego bazującego na węglu i ich polityczne konsekwencje omówił wiceminister energii Michał Kurtyka. Jak poinformował, resort przygotował dokument „Kierunki Rozwoju Innowacji Energetycznych”, zaprezentowany właśnie na Uniwersytecie Warszawskim. Dzięki przedstawionym w nim rozwiązaniom ma się wzmocnić konkurencyjność polskiej energetyki. Chodzi m.in. o wykorzystanie rodzimych innowacji dla rozwoju przemysłowego, zmniejszenie jednostkowego zużycia energii i surowców oraz synergię w działaniu przedsiębiorstw, instytucji publicznych i nauki. Celem jest także zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw energetycznych, podniesienie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Chodzi o pobudzenie innowacji i nakierowanie działań na kluczowe i najbardziej produktywne obszary sektora przy jednoczesnym zwiększeniu rodzimego potencjału technologicznego i przemysłowego. Zdaniem wiceministra energii kryterium oceny podjęcia innowacji w energetyce powinna być możliwość uzyskania zaawansowanych technologicznie produktów i usług. Te z kolei gwarantują ciągłość procesu i wymuszają myślenie o innowacyjności jako naturalnym i koniecznym elemencie zmian w sektorze.

O wyzwaniach dla polskiej energetyki w kontekście rosnących kosztów wytwarzania mówił prezydent Centrum im. Adama Smitha Andrzej Sadowski. Jego zdaniem konferencja na ten temat powinna była się odbyć wiele lat temu. Przez ten czas węgiel był przekleństwem dla polskich finansów, a przemysł węglowy stał się ofiarą kolejnych rządów i ich restrykcyjnej polityki fiskalnej, co uniemożliwiało konkurencję na rynku międzynarodowym. By uzdrowić ten sektor, należy zmienić politykę fiskalną.

Podczas konferencji czyste technologie węglowe możliwe do zastosowania w Polsce zaprezentowali dr Krzysztof Kapusta z Głównego Instytutu Górnictwa i Aleksander Sobolewski z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla. Propozycje rozwiązań w zakresieinstalacji do zgazowania węgla i produkcji gazu syntezowego przedstawili prezes Weglokoksu Energia Jacek Boroń, prezes Solidei dr Janusz Przeorek, Marek Wdowiak z PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna oraz dr Krzysztof Lampert z Tauron Polska Energia. Możliwości realizacji koncepcji: Polska liderem „czystych technologii węglowych” omówił przedstawiciel Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Jedną z głównych technologii, nad którą pracują polskie ośrodki badawcze, a także firmy energetyczne, jest zgazowywanie węgla. Zdaniem Aleksandra Sobolewskiego z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla Polska jest w pełni gotowa do budowy pierwszej komercyjnej instalacji zgazowania węgla dla chemii. Rozwój tej technologii wymaga jednak bardzo kosztownych wieloletnich badań w skali pilotowej i demonstracyjnej. Rozwój R&D w kraju i współpraca międzynarodowa muszą uzupełniać zakup technologii licencyjnej. Czyste technologie węglowe to nie tylko slogan medialny. Z węgla nie można rezygnować, należy tylko inaczej na niego patrzeć.

W opinii uczestników konferencji jednym z warunków, by Polska stała się liderem czystych technologii, konieczna jest także szeroko zakrojona współpraca między resortami energii, ochrony środowiska, rozwoju, UOKiK i instytucjami naukowo-badawczymi. Ważne jest zapewnienie finansowania tych niezwykle kosztownych działań. Niestety, należałoby również zburzyć występujące bariery, przede wszystkim między światem nauki i przemysłem.

Podsumowując debatę, senator Adam Gawęda przypomniał, że polityka energetyczna UE nosi w sobie ducha solidarności i zakłada bezpieczeństwo surowcowe, energetyczne i budowanie wspólnego rynku energii. W Polsce surowcem strategicznym jest węgiel, dlatego musimy dbać o rozwój nowych technologii jego wykorzystywania, a jednocześnie musimy o tym głośno mówić na forum Unii. Szanse na zmodernizowanie naszej energetyki i podniesienie jej na wyższy poziom daje także pakiet klimatyczny. Zdaniem senatora Adama Gawędy nowe czyste technologie węglowe pozwalają na optymistyczne myślenie o przyszłości polskiej energetyki.

Źródło: Senat RP