W trzecim dniu wizyty na Łotwie, 7 września 2019 r., marszałek Senatu Stanisław Karczewski wziął udział w Narodowym Czytaniu na uniwersytecie w Dyneburgu. Przeczytał on fragment „Katarynki” Bolesława Prusa.

Oprócz niego czytali również: ambasador Polski na Łotwie Monika Michaliszyn, aktorka Monika Mariotti, żołnierze piątej zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego na Łotwie i młodzież z polonijnego zespołu „Kukułeczka”.

Marszałek Senatu podkreślił, że Narodowe Czytanie to akcja inspirująca, potrzebna i powinna być kontynuowana. Jego zdaniem, przy jej pomocy budowana jest wspólnot narodowa Polaków nie tylko w Polsce, ale też na Łotwie i w wielu innych krajach. Według niego, tkwi w niej wielki potencjał. „Państwo jesteście wielkim skarbem i naszym, i Łotyszy, bo nas łączycie” – powiedział marszałek. Podziękował on miejscowej Polonii, licznie zebranej w auli uniwersyteckiej, "za zaangażowanie, trud, ale przede wszystkim za wielką serdeczną troskę o polskość oraz nauczanie w niej dzieci i młodzieży".

"Nasze narody wiele łączy: kampania łatgalska, historia okupacji rosyjskiej, wyzwolenie i to, co dla nas charakterystyczne: umiłowanie wolności, suwerenności, umiłowanie ojczyzny. I z rozmów z państwem wynoszę wielką satysfakcję" – mówił marszałek. Jego zdaniem, kontakty Polski i Łotwy mogą być jeszcze lepsze. Wyraził przekonanie, że gwarantem tego jest m.in. współpraca wojskowa, która zwiększa bezpieczeństwo obu krajów i całego regionu. "My wiemy, jak bezpieczeństwo jest dla nas ważne, i zrobimy wszystko, żebyśmy mogli w spokoju i pokoju się rozwijać. Ale warunkiem tego jest bezpieczeństwo militarne - to, o które dbają nasi i wasi żołnierze oraz żołnierze z wielu krajów członkowskich NATO" - oświadczył marszałek Karczewski. Wspomniał też o znaczeniu bezpieczeństwa energetycznego.

Ambasador Polski na Łotwie Monika Michaliszyn mówiła o tym, jak ważne jest popularyzowanie czytelnictwa w języku polskim i odkrywanie na nowo piękna literatury polskiej. Podkreślała, że kultywowanie polskości wymaga podtrzymywania umiejętności posługiwania się polszczyzną. Dziękowała Senatowi za wsparcie oświaty polskiej przez m.in. dofinansowanie remontów polskich placówek edukacyjnych oraz tzw. bonu pierwszaka. "Polskość na Łotwie nie umarła, a Polacy na Łotwie są warci każdego polskiego grosza" – zapewniła.

Mer Dyneburga Andrejs Elksniņš powiedział, że bardzo podoba mu się projekt Narodowego Czytania i że jest to doskonały przykład dbania o mniejszość narodową, o język, historię i kulturę. Wyraził on chęć propagowania takiej akcji w swoim kraju.

W czasie uroczystości marszałek Karczewski przekazał dyneburskiemu gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego tablicę interaktywną, zakupioną ze środków senackich. Wieczór zakończył występ zespołu tańca ludowego Związku Polaków na Łotwie „Kukułeczka”.

Narodowe Czytanie zostało zainaugurowane w 2012 r. przez prezydenta Andrzeja Dudę, a pierwszą lekturą był „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. W tym roku czytane są nowele autorstwa Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej, Władysława Reymonta, Henryka Rzewuskiego, Brunona Schulza, Henryka Sienkiewicza i Stefana Żeromskiego.

Marszałek Karczewski dołączył do tej akcji w 2016 r., czytając ze znanymi dziennikarzami „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza. Od tego czasu kolejne edycje senackiego Narodowego Czytania odbywają się poza Polską, w środowiskach polonijnych. Wspólne czytanie z rodakami z zagranicy najwybitniejszych polskich dzieł literackich wpisuje się w misję Senatu będącego opiekunem Polonii i Polaków za granicą.

Uniwersytet Dyneburski, na którym odbyło się Narodowe Czytanie, jeden z pięciu na Łotwie, jest drugą co do wielkości uczelnią łotewską. W 2019 r. nie ogłoszony został nabór na filologię polską z powodu słabego zainteresowania. Jedyną formą nauki języka polskiego jest lektorat dla kierunku studiów Europy Wschodniej. Przy tej katedrze istnieje Centrum Języka Polskiego, posiadające polonistyczną bibliotekę z około 600 tytułami.

Źródło: Senat RP