18 października 2019 r. zakończyło się 85. posiedzenie Senatu, ostatnie w IX kadencji.

Podsumowując działalność Izby w tym okresie, marszałek Stanisław Karczewski podziękował senatorom za współpracę, zaangażowanie i wysiłek w pracy legislacyjnej, a także na rzecz polskiej demokracji. Marszałek wyraził przekonanie, że wspólna praca dobrze przysłużyła się ojczyźnie i obywatelom.

Podczas 85. posiedzenia senatorowie rozpatrzyli 35 ustaw; do jednej wprowadzili poprawki. Izba poparła m.in. nowelizację prawa o ruchu drogowym, która wprowadza przepisy dotyczące tzw. „korytarza życia” i jazdy „na suwak”. Nowe rozwiązania mają zapewnić krótszy czas przejazdu służb ratowniczych do poszkodowanych oraz zmniejszyć zatory drogowe i poprawić bezpieczeństwo w wypadku wykonywania manewru zmiany pasa ruchu.

Senatorowie podjęli 5 uchwał. Wysłuchali także informacji o działalności w 2018 r. następujących instytucji: Instytutu Pamięci Narodowej, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Rady Mediów Narodowych oraz Rady Dialogu Społecznego. Nie wyrażono zgody na pociągnięcie do cywilnej odpowiedzialności sądowej senatora Grzegorza Peczkisa.

Czwartego dnia Izba przeprowadziła 5 drugich czytań projektów uchwał. Rozpatrzyła także 4 ustawy upoważniające prezydenta do ratyfikacji umów międzynarodowych. Przeprowadzono głosowania w sprawie 18 ustaw omówionych 17 i 18 października i przyjęto je bez poprawek, podjęto także 4 uchwały okolicznościowe. Senatorowie zapoznali się ponadto z informacją o działalności Rady Dialogu Społecznego w 2018 r. oraz o działalności Rady za okres kadencji przewodniczącej Forum Związków Zawodowych. Informację przedstawiła przewodnicząca Dorota Gardias.

Ustawy przyjęte bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o sporcie (projekt rządowy) ma ułatwić organizacjom uzyskanie statusu polskiego związku sportowego. Zakłada zwiększenie uprawnień ministra sportu i turystyki, który – w drodze rozporządzenia – będzie mógł rozszerzać wykaz międzynarodowych federacji sportowych, do których przynależność umożliwi ubieganie się o zmianę statusu organizacji na polski związek sportowy.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (projekt rządowy) ma zapewnić krótszy czas przejazdu służb ratowniczych do poszkodowanych. W tym celu wprowadza do przepisów tzw. korytarz życia i jazdy „na suwak”, co powinno zmniejszyć zatory drogowe i poprawić bezpieczeństwo przy wykonywaniu manewru zmiany pasa ruchu. W razie zwiększenia natężenia ruchu utrudniającego przejazd pojazdów uprzywilejowanych, szczególnie ratowniczych, kierujący poruszający się drogą z 2 pasami ruchu w tym samym kierunku będą mieli obowiązek zjechać odpowiednio jak najbliżej lewej i prawej krawędzi jezdni. Na jezdni z więcej niż 2 pasami ruchu w tym samym kierunku poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu będzie musiał zjechać jak najbliżej lewej krawędzi pasa, a poruszający się pasami sąsiednimi będą zobowiązani zjechać jak najbliżej prawej krawędzi swoich pasów.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (projekt senacki) dostosowuje prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 maja 2018 r. (SK 18/17). W noweli proponuje się, aby bieg 3-letniego terminu wytoczenia przez dziecko powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa albo ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa został określony w tak jak w wypadku zaprzeczenia ojcostwa. Termin 3-letni będzie liczony od osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, chyba że o rozbieżności między ustaloną prawnie więzią a więzią biologiczną dziecko dowie się dopiero po osiągnięciu pełnoletności, wtedy bieg terminu rozpocznie się od daty dowiedzenia się o tej okoliczności.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (projekt rządowy) wprowadza kary za nielegalne lub przeprowadzone z obejściem prawa adopcje dzieci. Od 3 miesięcy do 5 lat więzienia będzie grozić osobie, która, mając władzę rodzicielską nad dzieckiem, wyraża zgodę na jego adopcję w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej z pominięciem postępowania o przysposobienie czy zataja ten fakt przed sądem orzekającym w postępowaniu o przysposobienie. Taka sama kara ma grozić osobie, która wyraża zgodę na adopcję dziecka przez siebie na takich warunkach.

Ustawa o zmianie ustawy o Polskiej Akademii Nauk oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma na celu unormowanie kwestii minimalnego wynagrodzenia pracowników jednostek naukowych PAN, a także kosztów uzyskiwania przychodów przez pracowników wykonujących zadania związane z prowadzeniem działalności naukowej w niektórych podmiotach systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Nowela przewiduje wprowadzenie minimalnych stawek wynagrodzeń zasadniczych dla pracowników naukowych instytutów PAN na poziomie równym stawkom minimalnym dla pracowników państwowych uczelni wyższych. W praktyce minimalne wynagrodzenia pracowników naukowych PAN powinny wzrosnąć.

Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (projekt rządowy) dostosowuje przepisy do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Doprecyzowuje przepisy dotyczące wykonywania – m.in. przez banki krajowe, w tym spółdzielcze, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, krajową SKOK, spółki prowadzące rynek regulowany, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, instytucje pożyczkowe – obowiązków dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ułatwi to m.in. wymianę informacji między powiązanymi ze sobą instytucjami, co powinno ograniczyć ryzyko wykorzystywania uczciwych przedsiębiorców w procederze prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Ustawa o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dokonuje zmian w krajowym porządku prawnym z uwagi na wejście w życie regulacji prawnych UE, dotyczących zasad publikowania prospektów w związku z emisją papierów wartościowych i zachęcania akcjonariuszy spółek publicznych do długoterminowego zaangażowania. W noweli wprowadzono wymóg ustanowienia przez spółki, których akcje są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, polityki wynagrodzeń dla członków zarządu i rady nadzorczej oraz sporządzania okresowych sprawozdań z jej realizacji. Powinno to zwiększyć przejrzystość działalności spółek giełdowych i wpływ akcjonariuszy na ich sprawy. Założono m.in: wzmocnienie nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego nad ofertami publicznymi papierów wartościowych; rozszerzenie składu osobowego KNF o trzeciego zastępcę przewodniczącego, aby równomiernie i proporcjonalnie podzielić obowiązki zastępców między podstawowe sektory rynku finansowego: bankowy, ubezpieczeniowy i kapitałowy.

Ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do regulacji unijnych i wprowadza nową procedurę rozstrzygania sporów w kwestii podwójnego opodatkowania dochodów i majątku podatników w UE, zgodnie z dyrektywą w sprawie mechanizmów rozwiązywania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania (DRM) oraz zawierania uprzednich porozumień cenowych. Ustawa przewiduje m.in. realizację programu współdziałania fiskusa z największymi i najbardziej wiarygodnymi firmami w celu ułatwienia im prawidłowego rozliczania się z podatków.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (projekt poselski) obniża o 50% stawkę podatku akcyzowego dla pojazdów o hybrydowym napędzie spalinowo-elektrycznym, w którym energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie zewnętrznego źródła zasilania. Zgodnie z nowymi przepisami samochody hybrydowe o pojemności silnika większej niż 2000 cm3, ale nie wyższej niż 3500 cm3, mają być objęte 9,3-procentowym podatkiem akcyzowym. W wypadku pojazdów z silnikami do 2000 cm3 stawka podatku ma wynosić 1,55%. Obecne przepisy przewidują czasowe zwolnienie z podatku akcyzowego dla samochodów hybrydowych.

Ustawa o zmianie ustawy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (projekt rządowy) umożliwi osobom wykonującym zawody medyczne, m.in. lekarzom, pielęgniarkom, farmaceutom, fizjoterapeutom czy diagnostom laboratoryjnym, uzyskanie tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, np. w dziedzinie psychoterapii dzieci i młodzieży. Zmiana jest podyktowana koniecznością zwiększenia liczby specjalistów w systemie.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt senacki) określa kryteria ustalania kosztów przejazdu dziecka i jego opiekuna, które są zwracane opiekunom dowożącym dzieci niepełnosprawne (lub inne osoby uprawnione) do szkoły lub przedszkola. Nowela stanowi wykonanie wyroku TK sygn. akt S 1/17.

Ustawa o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje utworzenie rejestru danych kontaktowych (RDK), który będzie rejestrem centralnym prowadzonym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji, rejestrującym dane w czasie rzeczywistym. Nowe przepisy mają ułatwić i przyspieszyć załatwianie spraw urzędowych, a także pomóc uniknąć ewentualnych negatywnych konsekwencji wynikających np. z nieterminowego załatwienia jakiejś sprawy poprzez umożliwienie bezpośredniego kontaktu administracji z obywatelem, który zostanie powiadomiony telefonicznie lub za pośrednictwem poczty elektronicznej o stanie prowadzonej sprawy. Będzie to możliwe dzięki powstaniu RDK, w którym gromadzone będą dane kontaktowe obywateli (imię i nazwisko, PESEL, adres e–mail lub numer telefonu). Wprowadzenie danych do RDK przez obywateli będzie dobrowolne. Dostęp do tych danych będą miały tylko wskazane w ustawie instytucje. Zakłada się, że do końca marca 2021 r. w RDK znajdą się dane ok. 2 mln osób.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej (projekt rządowy) upraszcza postępowania przed Urzędem Patentowym, a także zwiększenie dostępności pomocy prawnej związanej z ochroną wynalazków. Najważniejsze zmiany dotyczą m.in. doprecyzowania pojęcia wynalazku, eliminacji niejasności w kwestii ochrony praw własności przemysłowej, zwolnienia z opłat okresowych na wzory przemysłowe i znaki towarowe dla małych i średnich przedsiębiorstw w początkowej fazie ich działania. Nowe przepisy regulują m.in. kwestie udzielania patentów na wynalazki, przyznawania praw ochronnych na wzory użytkowe i znaki towarowe, a także praw z rejestracji wzorów przemysłowych, topografii układu scalonego oraz oznaczeń geograficznych. Nowela realizuje postulaty zgłoszone w Białej Księdze Innowacji z zakresu własności przemysłowej przez zainteresowane środowiska, w szczególności przez przedsiębiorców.

Ustawa o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki oraz ustawy o bezpieczeństwie morskim wprowadza zasady kontroli i postępowania z wodami balastowymi i osadami ze statków (projekt rządowy) umożliwi stosowanie na polskich obszarach morskich wymogów Międzynarodowej konwencji o kontroli i postępowaniu ze statkowymi wodami balastowymi i osadami z 2004 r. Nowe przepisy mają się przyczynić do ochrony środowiska morskiego polskiej części Morza Bałtyckiego przed wprowadzeniem i rozprzestrzenianiem się gatunków obcych i patogenów, powodowanym przez operacje balastowe na statkach. Ma też zapobiegać wprowadzaniu groźnych dla zdrowia i życia człowieka bakterii chorobotwórczych, a także przyczynić się do ochrony różnorodności biologicznej.

Ustawa o ratyfikacji Międzynarodowej konwencji o kontroli i postępowaniu ze statkowymi wodami balastowymi i osadami, 2004, sporządzonej w dniu 13 lutego 2004 r. w Londynie (projekt rządowy) spowoduje włączenie Polski do grupy państw, które zobowiązują się do podjęcia kompleksowych działań zmierzających do pełnego i skutecznego zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się szkodliwych organizmów wodnych, a także patogenów przenoszonych w wodach balastowych statków.

Ustawa o ratyfikacji Protokołu zmieniającego Konwencję o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, sporządzonego w Strasburgu dnia 10 października 2018 r. (projekt rządowy) zmierza do dostosowania przepisów w tym zakresie do wyzwań związanych z rozwojem nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Podlegający ratyfikacji Protokół ma wzmocnić standardy ochrony danych osobowych, a jednocześnie ułatwić przepływ danych między państwami będącymi stronami Konwencji.

Ustawa o ratyfikacji Konwencji nr 188 dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa, przyjętej przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie dnia 14 czerwca 2007 r. (projekt rządowy) umożliwi uregulowanie kwestii związanych z życiem i pracą na statkach rybackich. Zapisy konwencji mają zapewnić rybakom godziwe warunki pracy, zakwaterowania i wyżywienia, bezpieczeństwa pracy, ochrony zdrowia oraz ubezpieczeń społecznych.

Ustawa o ratyfikacji Porozumienia ustanawiającego Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa, sporządzonego w Rzymie dnia 13 czerwca 1976 r. (projekt rządowy) umożliwi przystąpienie Polski do tego funduszu, którego głównym celem jest zmniejszenie ubóstwa na obszarach wiejskich, a także poprawa warunków żywnościowych i zwiększenie produkcji żywności. Fundusz (IFAD) jest organizacją wyspecjalizowaną Organizacji Narodów Zjednoczonych, a jednocześnie międzynarodową instytucją finansową, z siedzibą w Rzymie.

Izba podjęła także 5 uchwał okolicznościowych. Uchwałą ustanawiającą rok 2020 Rokiem Fizyki (inicjatywa senatora Kazimierza Wiatra) Senat – w 100-lecie powstania Polskiego Towarzystwa Fizycznego – pragnie podkreślić zasługi polskich fizyków dla światowej nauki i przypomnieć niezwykły rozwój fizyki polskiej, jaki nastąpił po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości w 1918 r. Izba uhonorowała polskich fizyków i ich osiągnięcia, a także doceniła cywilizacyjne znaczenie tej dziedziny nauki, jej wkład w rozwój gospodarki i wpływ na życie codzienne.

Uchwałą w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego (inicjatywa senatorów Stanisław Gogacza i Jana Żaryna) Senat pragnie oddać hołd temu wybitnemu naukowcowi, kapłanowi i patriocie w 25. rocznicę jego śmierci. Izba przypomina, że reprezentuje on najważniejszą polską szkołę filozoficzną, zwaną lwowsko-warszawską.

W uchwale w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Świętego Jana Pawła II (inicjatywa senatorów Stanisław Gogacza i Jana Żaryna) Senat wyraża wdzięczność za dar pontyfikatu papieża Polaka, który zajmuje szczególne miejsce w naszej historii.

Uchwałą w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej (inicjatywa senatorów Stanisław Gogacza i Jana Żaryna) Senat przypomina, że odrodzona w 1918 r. Polska musiała jeszcze długo walczyć o swój kształt terytorialny. Latem 1920 r. zawisła nad Polską groźba utraty zdobytej po 123 latach niewoli państwowości. W sierpniu 1920 r. na przedpolach Warszawy stoczyliśmy bitwę, która przeszła do historii jako „cud nad Wisłą” i „18. przełomowa bitwa w historii świata”.

W uchwale z okazji przyznania Oldze Tokarczuk literackiej Nagrody Nobla (inicjatywa senatora Jana Rulewskiego) podkreślono, że nagroda jest efektem długiej i bogatej kariery twórczej pisarki, zapoczątkowanej w 1990 r. Senat uznaje jej wiekopomne zasługi dla literatury na świecie i wzrostu czytelnictwa w Polsce. Życzy pisarce nieprzerwanej pracy twórczej oraz zaangażowania społecznego w kraju i na świecie. Wyraża przekonanie, że przyznana Oldze Tokarczuk Nagroda Nobla pobudzi narodową dumę Polek i Polaków.

Źródło: Senat RP