W nocy z 13 na 14 maja 2020 r. zakończyło się 10. posiedzenie Senatu. Izba wybrała senatora Marka Pęka (PiS) na wicemarszałka Senatu.
Wcześniej odwołała z tej funkcji wicemarszałka Stanisława Karczewskiego (PiS) w związku z jego rezygnacją.
Senat tego dnia wprowadził 78 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tzw. tarczy antykryzysowej 3.0), a także zdecydował o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw zawierających rozwiązania osłonowe i wspierające samorządy, organizacje pozarządowe i system opieki zdrowotnej w czasie epidemii.
Senat wprowadził 78 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekt rządowy). Senatorowie zaproponowali m.in. w ustawie o promocji zatrudnienia podniesienie wysokości zasiłku dla bezrobotnych do 1800 zł i przyznanie takiego zasiłku osobom poprzednio zatrudnionym w innym państwie członkowskim UE lub w takim, z którym Polska ma dwustronną umowę w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub umowę międzynarodową o zabezpieczeniu społecznym w zakresie świadczeń dla bezrobotnych. Senatorowie przyjęli też poprawkę wydłużającą czas pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego na czas epidemii. Te same przepisy mają dotyczyć osób, które są objęte przepisami ubezpieczenia społecznego rolników.
Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu znacznej części artykułów, które, według nich, wykraczały poza materię omawianej regulacji prawnej i nie miały bezpośredniego związku z zapobieganiem skutkom epidemii. Zaproponowali m.in. wykreślenie zmian w Kodeksie postępowania cywilnego. Opowiedzieli się jedynie za nie przeprowadzaniem eksmisji z mieszkań w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, epidemii i 90 dni od dnia odwołania tego stanu. Opowiedzieli się za skreśleniem zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, które nakładały na przedsiębiorców starających się o wsparcie lub zwolnienia obowiązek dostarczania nowych danych dotyczących m.in. wykonywanego zawodu. Wykreślili zmiany w ustawie o ustroju sądów powszechnych, które związane były z elektronizacją niektórych procesów w zakresie prowadzenia rozpraw. Senatorowie skreślili też zapisy ustawy zmieniające zasady powoływania prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej – w tym pozbawienia Senatu wpływu na obsadę tego stanowiska. Akceptacji nie zyskały także przepisy w zakresie ustawy o dowodach osobistych, które rozszerzały dostęp do danych osobowych z bazy PESEL. Izba opowiedziała się też za skreśleniem rozszerzenia dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej drogą elektroniczną, gdyż zdaniem senatorów, niemożliwe byłoby ustalenie, kto o tę pomoc się ubiega. Izba przyjęła poprawkę przewidującą zwolnienie z podatku VAT darowizn i zakupów sprzętu dla placówek służby zdrowia ze środków pochodzących ze zbiórek publicznych. Kolejne poprawki dotyczyły finansów samorządu terytorialnego, które mają skutecznie przeciwdziałać zapaści finansowej gmin. Senatorowie zaproponowali m.in. zawieszenie reguły wydatkowej dla jednostek samorządu terytorialnego w latach 2020–21. Wprowadzili też poprawki mające na celu objęcie wsparciem finansowym firm przewozowych autobusowych.
Senatorowie przyjęli poprawkę umożliwiającą zdalne obradowanie radcom prawnym podobną do tej, jaką mają prokuratorzy. Nie zgodzili się natomiast na przepisy ograniczające uprawnienia samorządu prokuratorów.
Senat ponadto przyjął szereg poprawek redakcyjnych i doprecyzowujących zaproponowanych przez senackie Biuro Legislacyjne.
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekt rządowy) przewiduje m.in. objęcie zwolnieniem ze składek ZUS za kwiecień i maj większej grupy przedsiębiorców, także tych samozatrudnionych, których przychody przekraczają 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w 2020 r., a dochody nie są wyższe niż 7 tys. zł. Nowela umożliwia ponadto przekazanie Agencji Rozwoju Przemysłu 900 mln zł ze środków Funduszu Reprywatyzacji i przeznaczenie ich na wsparcie przedsiębiorców przy realizacji projektów inwestycyjnych. Ustawa wydłuża także możliwość korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców w wypadku zamknięcia przedszkola, żłobka lub szkoły z powodu zagrożenia COVID-19, ze względu na konieczność osobistej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Nowela zobowiązuje też podmioty dostarczające audiowizualną usługę medialną na żądanie (m.in. Netflix, Amazon, Apple, CDA.pl, Polsat i TVN) do wpłaty na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w wysokości 1,5% przychodu z opłat za dostęp do portali usług medialnych lub przychodu uzyskanego z tytułu emisji przekazów handlowych, jeżeli ten przychód w danym okresie rozliczeniowym jest wyższy. Wprowadza także zakaz przeprowadzania w czasie epidemii licytacji mieszania czy domu, w którym mieszka dłużnik. Przewiduje ponadto karę od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności za żądanie zapłaty kosztów innych niż odsetki w kwocie co najmniej 2-krotnie przekraczającej ich maksymalną wysokość, określoną w odpowiednich ustawach. Przepisy „tarczy antykryzysowej 3.0” wprowadzają również rozwiązania korzystne dla rolników i producentów rolnych, m.in. dotyczące rolnictwa ekologicznego. Zakładają też wsparcie przewoźników, zajmujących się pasażerskim transportem kolejowym i autobusowym. Zmiany wprowadzane w prawie telekomunikacyjnym zakładają m.in. skrócenie kadencji prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, tryb konkursowy przy wyborze nowego prezesa i znoszą wymóg zatwierdzania tej nominacji przez Senat.
Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw przygotowanych przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych. Komisja rozpatrując tzw. tarczę antykryzysową 3.0, dostrzegła potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych wykraczających poza materię tej ustawy. Dotyczą one rozwiązań osłonowych i wsparcia dla samorządów, organizacji pozarządowych i systemu opieki zdrowotnej.
Projekt ustawy w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla samorządu terytorialnego związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzenianiem się choroby wywołanej tym wirusem zakłada m.in. uzupełnienie subwencji ogólnej jednostek samorządu terytorialnego o część rekompensującą, obejmującą dochody własne tych jednostek utracone w wyniku stosowania przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także innych ograniczeń, w tym nakazów wprowadzonych na podstawie przepisów w celu zapobiegania, przeciwdziałania lub zwalczania COVID-19, w szczególności dotyczących organizacji lokalnego transportu publicznego i odbioru odpadów od osób objętych izolacją lub kwarantanną. Przewiduje ponadto możliwość zawieszenia w całości lub części realizacji budżetu obywatelskiego oraz rezygnację z jego przygotowania na 2021 r., a także niedokonywanie wpłaty przez jednostkę samorządu terytorialnego do budżetu państwa na uzupełnienie mechanizmu wyrównawczego.
Projekt ustawy o uzupełnieniu instrumentów wsparcia sytemu opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 określa formy wsparcia i zasady ich przyznawania. Przewiduje, że pracownikom służby zdrowia, mającym bezpośredni kontakt z pacjentem z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 lub zarażonym tym wirusem, przysługiwałby dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia zasadniczego i dodatek specjalny za pracę w godzinach nadliczbowych, a także 7-dniowy urlop płatny po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Wprowadza też obowiązkowe cotygodniowe badania na obecność wirusa SARS-CoV-2 dla pracowników podmiotów leczniczych, domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-terapeutycznych. Zakłada ponadto utworzenie Funduszu Przeciwdziałania Skutkom Rozprzestrzeniania się Wirusa SARS-CoV-2, z którego sfinansowano by zakup testów na obecność wirusa SARS-CoV-2 czy środków ochrony indywidualnej dla pracowników ochrony zdrowia. Środki funduszu pochodziłyby m.in. z programu UE Coronavirus Response Investment Initiative.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw umożliwia on m.in. udzielanie organizacjom pożytku publicznego pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia statutowej działalności; pożyczka do wysokości 10 tys. zł mogłaby zostać umorzona. Projekt przewiduje też zwolnienie organizacji pożytku publicznego od 1 marca do 1 maja 2020 r. z obowiązku opłacenia niezapłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, fundusze: Pracy, Solidarnościowy, Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Emerytur Pomostowych.
Senat z 3 poprawkami przyjął nowelizację ustawy o kołach gospodyń wiejskich (projekt rządowy). Izba zdecydowała, że kołom gospodyń wiejskich będzie udzielana pomoc finansowa w latach 2020–29, a nie jak uchwalił Sejm tylko w 2020 r. Łączna wysokość pomocy to 103 mln zł. Kolejna poprawka doprecyzowuje, że dotacje na koła gospodyń wiejskich otrzymuje nie prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a Agencja. Nowelizacja umożliwia udzielanie w 2020 r. kołom gospodyń wiejskich pomocy finansowej z budżetu państwa w łącznej wysokości 40 mln zł. z przeznaczeniem na realizację zadań istotnych z punktu widzenia społeczności wiejskich. Nowelizacja powierza ponadto pełnomocnikowi rządu ds. lokalnych inicjatyw społecznych obowiązki, dotychczas pełnione przez pełnomocnika rządu ds. małych i średnich przedsiębiorców.
Senat podjął uchwałę w 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej w Europie (inicjatywa grupy senatorów). Składa w niej hołd bohaterskim żołnierzom wszystkich armii alianckich, którzy oddali życie w zwycięskiej walce z niemieckim nazizmem, oraz oddaje cześć Polakom – żołnierzom, uczestnikom ruchu oporu, członkom Polskiego Państwa Podziemnego, ludności cywilnej – ofiarom II wojny światowej. W uchwale podkreślono, że w trakcie wojny Niemcy i Sowieci dopuszczali się masowych mordów na ludności cywilnej i jeńcach wojennych, wysiedleń, kradzieży i celowego niszczenia mienia. W wyniku tej zbrodniczej działalności Polska poniosła niezrekompensowane proporcjonalnie największe straty w ludziach i w majątku narodowym, o czym mamy obowiązek przypominać całej wspólnocie międzynarodowej.
Źródło: Senat RP
Foto: Kancelaria Senatu M. Józefaciuk